Η Μαρία Φακίνου, στη νουβέλα της «Κλίμακα Μπόγκαρτ», καταπιάνεται με το παρελθόν σε σχέση με τη μνήμη, πώς αυτή θυμάται γεγονότα και καταστάσεις αλλά και τα παραποιεί κατά βούληση.

Σε ένα σανατόριο στα προάστια του Μπουένος Άιρες των αρχών του αιώνα ένας γιατρός παίρνει μέρος σε ένα οριακό ιατρικό πείραμα, ενώ εκατό χρόνια αργότερα ένας καλλιτέχνης εξερευνά τα όρια της αισθητικής μεταμόρφωσης, μετατρέποντας τον εαυτό του σε έργο τέχνης.

Η συγγραφέας προσεγγίζει την οικογενειακή εστία, όποια μορφή κι αν έχει αυτή, με πολλούς και πολυσήμαντους τρόπους – όταν δεν βυθοσκοπεί την ψυχή των ηρωίδων και των ηρώων της.

Ο 34χρονος Γκρεγκ Τζάκσον, από τις πιο ενδιαφέρουσες φωνές της αμερικανικής πεζογραφίας, γράφει οκτώ διηγήματα για τους νέους που, πριν κάνουν οικογένεια, αποφασίζουν να κάνουν όλα εκείνα τα «ανεύθυνα» πράγματα που δείχνουν ότι «Ορίστε, εγώ την έζησα τη ζωή μου».

Ένα εξαιρετικό δείγμα της εκ νέου ανακάλυψης των ελληνικών λαϊκών θρύλων και δοξασιών: τις αφηγήσεις αυτές ο συγγραφέας δεν τις χρησιμοποιεί αυτούσιες όπως παραδόθηκαν από τους παλιούς, αλλά ως υλικό και ως έμπνευση για να δημιουργήσει τις δικές του ιστορίες, ταξινομημένες μέσα στο βιβλίο σύμφωνα με περιοχές της Θεσσαλίας.

Μια γυναίκα συγκεντρώνει τις ψηφίδες του παρελθόντος της από τη στιγμή που ήταν κορίτσι. Οι μνήμες εξηγούν πώς ήταν και ποια στοιχεία τη διαμόρφωσαν. Ένα ελλειπτικό και άκρως ποιητικό αφήγημα.

Το τελευταίο βιβλίο της Λισπέκτορ λίγο πριν πεθάνει. Μια νουβέλα για ένα φτωχό και χωρίς ιδιότητες κορίτσι, τη Μακκαμπέα, αλλά και μια ματιά στην αδυναμία του αφηγητή-συγγραφέα να γράψει και να αγκαλιάσει το έργο του.

Οι ήρωες στα περισσότερα διηγήματα είναι χειρώνακτες κι όταν δεν είναι,  μοιάζουν να διεκπεραιώνουν απλώς. Χρησιμοποιώντας την ιδιόλεκτο του κάθε επαγγέλματος, ο Κώστας Περούλης φτιάχνει κόσμους και μας βυθίζει μέσα τους, αποτυπώνοντας μια πραγματικότητα που μπορεί να διανθίζεται από ορισμένα περιστατικά, παραμένει όμως αναλλοίωτη και αναπόδραστη.

Τα διηγήματα του πρωτοεμφανιζόμενου Παναγιώτη Κεχαγιά (Αθήνα, 1978), άλλα ερμητικά, άλλα ευκολότερα προσβάσιμα, ανοίγονται σε διάφορα πεδία, πέρα από το προφανές ή το αναμενόμενο, χαρίζοντάς μας αναγνωστική απόλαυση.

Το κοινό στοιχείο των διηγημάτων  που περιλαμβάνονται στη συλλογή του Δημοσθένη Παπαμάρκου «Γκιακ» είναι ότι ο αφηγητής ή κάποιο άλλο πρόσωπο συμμετείχε στη Μικρασιατική Εκστρατεία. Από κει και πέρα αντιλαμβανόμαστε ότι εδώ δεν πρόκειται για ήρωες, αλλά για ανθρώπους που όσα έζησαν (και όσα έκαναν) εκεί άλλαξαν τη ζωή τους.