Η ακατανίκητη έλξη της παράλογης συμπεριφοράς
Το βιβλίο αυτό γεννήθηκε μέσα από τα διαφορετικά μονοπάτια που οι δύο συγγραφείς-αδέρφια ακολούθησαν στη ζωή τους. Ο Ρομ Μπράφμαν σπούδασε ψυχολογία και ο Όρι Μπράφμαν διοίκηση επιχειρήσεων. Ο Όρι έμαθε από την πρώτη στιγμή στο πανεπιστήμιο ότι οι άνθρωποι δεν είναι λογικοί. Πόσο συχνά συμβαίνει να κλείνουμε τα μάτια μας στις αντικειμενικές πληροφορίες; Οι ιστορίες παράλογης συμπεριφοράς είναι η θεματική του βιβλίου αυτού. Οι περισσότεροι από εμάς θεωρούμε τους εαυτούς μας λογικούς. Ωστόσο, αγνοούμε ότι έχουμε πολύ μεγαλύτερη έφεση σε παράλογη συμπεριφορά απ’ όσο μπορούμε να συνειδητοποιήσουμε. Ο Όρι ήρθε αντιμέτωπος με την αλήθεια αυτή όταν σπούδαζε διοίκηση επιχειρήσεων. Η ιδέα να γράψουν μαζί το βιβλίο αυτό προήλθε από το περιστατικό ενός γιατρού που ωθήθηκε σε παράλογη συμπεριφορά. Παρακολουθούμε πώς επιστήμονες με πολυετή εμπειρία παρασύρονται από προκατειλημμένες διαγνώσεις και βάζουν παρωπίδες σε όλες τις ενδείξεις που αντιτίθενται στην αρχική τους διάγνωση.
Κατά την ανάγνωση του βιβλίου συνειδητοποιούμε πώς οι άνθρωποι παρασύρονται από λανθασμένες επιρροές και παρεκκλίνουν από την οδό της λογικής. Ποιες είναι οι ψυχολογικές δυνάμεις που κρύβονται πίσω από τις παράλογες συμπεριφορές; Πώς οι δυνάμεις αυτές μας κυριεύουν κι εξουσιάζουν τη συμπεριφορά μας; Πότε είμαστε πιο ευάλωτοι σε αυτές; Πότε θέτουν σε κίνδυνο τα οικονομικά μας ή ακόμη και τη ζωή τη δική μας ή των άλλων; Γιατί μας παρασύρουν χωρίς να το συνειδητοποιούμε; Όλα αυτά τα ερωτήματα είναι οι κύριοι άξονες γύρω από τους οποίους πραγματώνεται η αφήγηση των ιστοριών .
Το βιβλίο αυτό εξερευνά τις ψυχολογικές δυνάμεις που μας απομακρύνουν από τη λογική σκέψη. Το μόνο βέβαιο είναι ότι είμαστε όλοι ευάλωτοι στην παρεκτροπή που οδηγεί σε παράλογες συμπεριφορές. Όμως, αν κατανοήσουμε τους λόγους και τις συνέπειες, μειώνουμε τις πιθανότητες να γίνουμε θύματά τους στο μέλλον.
Αποτελείται από έναν πρόλογο, οκτώ κεφάλαια και έναν επίλογο. Σε κάθε κεφάλαιο οι δύο συγγραφείς πραγματεύονται αληθινά περιστατικά παράλογης συμπεριφοράς. Καταδεικνύουν πόσο εύκολα γινόμαστε θύματα παράλογων καταστάσεων και σκέψεων και οδηγούν τον αναγνώστη να συνειδητοποιήσει πόσο εύκολα παραπλανιέται και οδηγείται σε λάθος σκέψεις και αποφάσεις.
Πολύ σημαντικά είναι και τα ευρήματα των δύο συγγραφέων σχετικά με την αποστροφή μας για την απώλεια (“loss aversion”) και τη διαδικασία με την οποία διαστρεβλώνει τον τρόπο σκέψης μας και την κρίση μας. Αυτό συμβαίνει κυρίως όταν δίνουμε έμφαση σε βραχυπρόθεσμους στόχους. Ένα απλό παράδειγμα είναι ενός οδηγού που μπαίνει στη διαδικασία μιας επικίνδυνης προσπέρασης για να κερδίσει μερικά δευτερόλεπτα. Αντί να αντιδράσει σε αυτή τη βραχυπρόθεσμη παρόρμηση απεναντίας θα πρέπει να δει την κατάσταση μέσα από μια μακροπρόθεσμη οπτική και να συνειδητοποιήσει ότι δεν αξίζει τον κόπο να διακινδυνέψει τη ζωή του για λίγα δευτερόλεπτα.
Μόνο αναγνωρίζοντας και κατανοώντας τον κρυμμένο κόσμο των επιρροών μπορούμε να ελπίζουμε ότι θα αποδυναμώσουμε την επίδρασή τους και θα κάμψουμε τη δύναμη που ασκούν στη σκέψη και τη ζωή μας.
