Η επιστημονικότητα φαίνεται στον γραπτό λόγο κι όταν συνδυάζεται με μυθοπλαστική δεξιοτεχνία δεν μιλάμε πια μήτε για ακαδημαϊκή σχολαστικότητα μήτε για στυγνή επιστημοσύνη μήτε –βεβαίως– για μιμητικό λογιοτατισμό.
Η πρωτοτυπία της σύλληψης, ο τρόπος διαχείρισης του μύθου, η ρέουσα αφήγηση, η μουσική (πυθαγόρεια) αίσθηση του ρυθμού, η έλλογη προφορικότητα, η ορθολογική δραματικότητα χαρίζουν στο λογοτεχνικό αποτέλεσμα το πολύτιμο εκείνο στοιχείο της απεύθυνσης που τόσο μας έλειψε στις απαρχές ενός μετά την αποδομητική, καταστροφική και στείρα αποδομητικότητα αιώνα.
Ο σπουδαγμένος, μορφωμένος, μελίρρυτος, ευπροσήγορος, πολύπειρος στον Δημόσιο (γραπτό και προφορικό) Λόγο Αθανάσιος Θ. Κοσμόπουλος δίνει μαθήματα ήθους και συγγραφικής αξιοσύνης, γιατί η ιδεαλιστική εντιμότητα και ο ανθρωπιστικός Διαφωτισμός που τον διακατέχει είναι ασφαλή εχέγγυα της κοινωφελούς πνευματικής συνεισφοράς στον αναγεννησιακό κόσμο του αμέσου μέλλοντός μας.
Σταχυολογώ μερικά χαρακτηριστικά αποσπάσματα, όχι ως «δείγμα γραφής» αλλά ως θεματολογικά, εννοιολογικά, ρυθμολογικά και ιδεολογικά οριοθέσια:
– Γεια σας. Δεν ξέρω πώς να σας ευχαριστήσω, δεν έχω
λόγια. Αν χρειάζεστε κάτι… Τώρα από το τηλέφωνο δεν εί-
ναι και σωστό να τα λέμε αυτά, αλλά εμείς είμαστε έτοιμοι
να ανταμείψουμε και εσάς και τον γιατρό με ό,τι ποσό μας
ζητήσετε… ξέρετε δεν είναι θέμα τα χρήματα για εμάς. Σας
είμαστε ευγνώμονες.
– Δεν θέλουμε τίποτα, κύριε Οικονόμου. Να προσέχετε
τη Μαρίνα. Μεταξύ μας, αν θέλετε να βοηθήσετε ουσιαστι-
κά, ίσως να άξιζε τον κόπο να μιλούσατε με τον γιατρό, να
μας κάνατε μια δωρεά επίσημα και δημόσια όπως προβλέ-
πεται από τον σχετικό κανονισμό ενός καινούργιου λάπτοπ
πιο σύγχρονου, σούπερ ντούπερ, που του χρειάζεται στην
έρευνά του διότι οι δημόσιες πιστώσεις δεν δικαιολογούν
την αγορά ενός πραγματικά ακριβού λάπτοπ.
– Να σας στείλουμε δέκα λάπτοπ από τα πιο σύγχρονα; με
ρώτησε αμέσως.
– Όχι, ένα θέλει ο γιατρός, έχω δει το δικό του που είναι
παμπάλαιο αλλά προκαταβολικά σας ζητώ να κάνετε υπο-
μονή για τη γραφειοκρατία που θα χρειαστεί να περάσετε για
να το ολοκληρώσουμε. Αύριο που παίρνει εξιτήριο η Μαρί-
να θα σας δω να σας δώσω τα σχετικά έντυπα δωρεάς.
Την επόμενη ημέρα ήρθε ο γιατρός με τη Μαρίνα. Είχε
πάρει σχεδόν δέκα κιλά αλλά ήταν ακόμα αδύνατη. Χαμο-
γελαστή…
– Νιώθω καλύτερα, μου λέει, θα επιστρέψω σπίτι τώρα
και στα ενδιαφέροντά μου.
– Στο καλό να πας… (σελίδες 123-124).
Εδώ είναι σαφής ο κοινωφελής, φιλάνθρωπος προσανατολισμός μιας γραφής που υπηρετεί την Πανανθρώπινη Ιδέα ενός φιλειρηνικού Παγκόσμιου Πολιτισμού που θα εξασφαλίζει την αειφόρο ανάπτυξη με ιδιαίτερη μέριμνα για τις οικολογικές και ψυχολογικές ισορροπίες μιας Ανθρωπότητας που παραπαίει διαρκώς ανάμεσα στον υποσυνείδητο σκοταδιστικό Μεσαίωνα και στην απαιτητική (ως προς τη μαχητική συνεισφορά όλων μας) συμβολική, ουσιαστική, υλοποιημένη και πραγματοποιημένη στη δημιουργική καθημερινότητά μας Αναγέννηση.
Διαλέγουμε άλλο ένα απόσπασμα, χωρίς να προδίδουμε –φυσικά– την πλοκή, αφού ο λόγος εδώ είναι ανθρωποκεντρικός και ανθρωπομετρικός. Με γνώμονα και διαβήτη τον Ορθό Λόγο εφαρμόζει στη λογοτεχνική πράξη το ρητό του Αριστοτέλη πως «Ηθική και Αισθητική είναι συνώνυμες έννοιες»:
– Και γιατί εμπλέκονται μόνο ιδιωτικές κλινικές και όχι
εμείς εδώ;
– Διότι οι αμοιβές και τα νοσήλια είναι πολύ υψηλά
στον ιδιωτικό τομέα και δεν θα μας άφηναν εύκολα ποτέ να
μπούμε στη μέση εμείς, με τα δημόσια νοσοκομεία του ΕΣΥ,
που παρέχουμε δωρεάν τις υπηρεσίες μας.
Εκεί παρενέβη η κυρία:
– Μην ανησυχείτε, γιατρέ, η οικογένειά μας θα σας αντα-
μείψει με ό,τι ποσό χρειαστεί και εσάς και τον κύριο Διοικη-
τή και όλους σας, αρκεί να σώσουμε το παιδί μας.
– Κάντε μου τη χάρη, κυρία μου, πετάχτηκα εκεί, και
αφήστε τα αυτά για αμοιβές και τα λοιπά, δεν χρειαζόμαστε
τίποτα, αφήστε με να δω λίγο τι γίνεται εδώ τώρα, και γυρί-
ζω στον γιατρό… Εξήγησέ μου, γιατρέ, γιατί δεν έκανες εσύ
τόσο καιρό μια εισαγωγή τέτοιου ασθενούς εδώ, αφού οι
έξω λένε ότι είσαι αυθεντία, δεν το καταλαβαίνω.
– Ξέρετε, κύριε Διοικητά, οι προηγούμενες διοικήσεις δεν
με ενθάρρυναν σχετικά και μάλιστα παρέπεμπαν τους τυχόν
ενδιαφερόμενους σε κλινικές έξω…, όποτε προσπάθησα να
κάνω εισαγωγή παλαιότερα ασθενή έβρισκα τοίχο, δεν με
στήριξε κανείς.
– Εσύ θέλεις να κάνουμε τέτοια εισαγωγή; Μπορείς να
αναλάβεις την περίπτωση;
– Αν το θέλω μην το ρωτάτε, το ονειρεύομαι χρόνια… να
έχω εδώ στο νοσοκομείο μας και να νοσηλεύσω ανορεκτι-
κό ασθενή. Το αν μπορώ θα σας το πω αφού πάρω κάποιο
ιστορικό από την κυρία και από τον θεράποντα ιατρό στην
Ελβετία να δω πόσο προχωρημένη είναι η περίπτωση και αν
έχει νόημα.
– Ωραία στηρίζω, εγκρίνω και συνηγορώ απολύτως, κυ-
ρία Οικονόμου, πηγαίντε με τον γιατρό στο γραφείο του να του
δώσετε τις πληροφορίες που χρειάζεται και πες μου, γιατρέ,
αν μπορείς να τη δεχτείς την κοπελιά και πότε και τι χρειάζε-
σαι από μένα.
– Σας ευχαριστώ πάρα πολύ, μου λέει η κυρία. Με είχαν
προετοιμάσει από την Ελβετία ότι θα ήταν εξαιρετικά δύσκο-
λο να τη δεχτείτε, μολονότι για τον γιατρό μου είχαν πει τα
καλύτερα για την ερευνητική του πορεία στο θέμα.
– Γιατρέ, κράτα με ενήμερο. Γεια σας.
Και έφυγαν παρέα.
Την επόμενη ημέρα με πήρε στο τηλέφωνο ο γιατρός και
μου είπε ότι είναι πράγματι σε κρίσιμη κατάσταση η κοπέλα,
όπως ενημερώθηκε και από τον Ελβετό συνάδελφο, αλλά
ότι υπήρχαν ελπίδες… (σελίδες 119-120).
Εδώ είναι σαφές πως κάθε «σύστημα» έχει τις ρωγμές του κι εκεί ακριβώς αυτενεργούν οικειοθελώς τα υγιή ηθικά στοιχεία με τις αλώβητες συνειδήσεις, δημόσιοι λειτουργοί που κοιμούνται ήσυχοι τα βράδια, όσο κι αν δυσκολεύονται να τα βγάζουν πέρα πληρώνοντας εγκαίρως τους λογαριασμούς και τις οφειλές τους ως υποδειγματικοί νομότυποι, συνειδητοί, αφοσιωμένοι στο Κοινό Καλό δημόσιοι λειτουργοί. Το αντίθετο είναι ακριβώς αυτό που υπονοεί ο καταγγελτικός τίτλος «Παράβαση καθήκοντος».
Ας δούμε όμως κι άλλο ένα, αντιπροσωπευτικό απόσπασμα ενός κρουστού λόγου με έντονη διαλογικότητα:
– Ω που να πάρει… έχεις δίκιο, το ξέχασα! Έλα εδώ, έλα
εδώ, του είπα βιαστικά.
– Πάρε δύο 20ευρα και άκου τι θα κάνεις… θα πας με
τρόπο και θα δώσεις το ένα στον ταξιτζή και θα του πεις να
την πάει εκεί που την παρέλαβες και το άλλο θα το δώσεις
στην ίδια επίσης προσεκτικά και με τρόπο, χωρίς να προ-
σβληθεί, τον νου σου, να ανανεώσει τον χρόνο στο τηλέφω-
νο πες της αν χρειαστεί να μας καλέσει. Εντάξει;
Του δίνω τα δύο 20ευρα και φεύγει ο Δημήτρης να την
προλάβει κάτω που περίμενε το ταξί.
Συλλογίστηκα ότι αυτήν τη φορά τον σώσαμε τον Γιώργο,
πολλές φορές όμως το ΕΚΑΒ μας έφερνε ετοιμοθάνατα νέα
παιδιά από τη μάστιγα των ναρκωτικών, που δεν προλαβαί-
ναμε να κάνουμε τίποτα. Τα έβρισκαν περαστικοί στον δρό-
μο χυμένα και καλούσαν το 166… ήταν πια αργά.
Σκέφτηκα από την άλλη ότι πριν λίγο είχα δώσει εντολή
κίνησης στο υπηρεσιακό μου όχημα για μη «υπηρεσιακό
σκοπό», να φέρω βέβαια μια μάνα να δει το παιδί της που
δεν ήξερε αν έζησε ή χάθηκε. Δεν πάει στην ευχή, ξανασκέ-
φτηκα. Ας με καταγγείλουν αν θέλουν οι εφημερίδες που
ψάχνουν πάντα κάτι να κάνουν θέμα. Δεν πειράζει, εγώ είχα
τη συνείδησή μου ήσυχη.
Παράτυπη μεν η εντολή αλλά ηθικός και ανθρώπινος δε ο
λόγος… Υπεράνω όλων το καθήκον… Το ηθικό καθήκον… (σελ. 108).
Τι να πεις για αυτό το παράδειγμα προς μίμησιν, για αυτόν τον καλό κι αγαθό Άνθρωπο, που μέσα σε ένα σάπιο σύστημα ζημιώνεται οικονομικά «υπέρ αδυνάμου»;
Αντιπαθώ τους ανήθικους, κακοήθεις, αρπακτικούς, αλαζονικούς, διεφθαρμένους συγγραφείς που επιπλέουν ως φελλοί πατώντας –κυριολεκτικά– επί πτωμάτων. Εάν η Διεθνής Κριτική γύριζε τις πλάτες σε τέτοια αποβράσματα, τότε όλα αυτά τα σενάρια και τα ευπώλητα best-seller με ειδεχθείς και ανήθικους αντικοινωνικούς, παραβατικούς serial killers δεν θα είχαν ποτέ υλοποιηθεί. Τώρα όμως κυριαρχούν στην Παγκόσμια Καλλιτεχνική Καταναλωτική Συνειδητότητα στον τομέα των Οπτικοακουστικών Μέσων κι εμείς –οι αποδέλοιποι– νιώθουμε σαν Δον Κιχώτες… «φωνή βοώντος εν τη ερήμω». Ας ελπίσουμε πως θα πολλαπλασιαστεί η φωνή μας και θα αντηχήσει στη Γαία πέρα έως πέρα…
Ένα βιβλίο που καλόν είναι να το διαβάσουμε και να το χαρίσουμε σε παιδιά, εγγόνια, βαφτιστήρια, γειτόνισσες…