Ελευθερία ή Θάνατος
Όλοι οι Έλληνες είμαστε παθιασμένοι με την ανδρεία και τον πατριωτισμό που έδειξαν κατά τη διάρκεια ενός πολέμου άνθρωποι με ιδιαίτερη αντίληψη και ευαισθησία, άνθρωποι πάνω απ’ όλα πατριώτες. Μάχες όπως του Μαραθώνα, των Θερμοπυλών, της Σαλαμίνας, η πολιορκία του Μεσολογγίου και πλήθος άλλων.
Στο βιβλίο του ο Λευτέρης Σακκάς αφηγείται την ιστορία του Μανόλη, ενός ανθρώπου με δύσκολα παιδικά χρόνια που η μοίρα τον έφερε να βρίσκεται στην πολύμηνη πολιορκία του Μεσολογγίου. Μετά τη δολοφονία της οικογένειάς του και την περιπλάνησή του στα όρη και τα δάση, τον περιμάζεψε μια ομάδα Ελλήνων που κινούνταν με κατεύθυνση το Μεσολόγγι. Εκεί θα ανδρωθεί, θα ερωτευτεί και θα γευτεί τον πόνο, θα δοκιμάσει τα όρια της ανθρώπινης αντοχής, θα οσμιστεί τον αέρα μιας ελεύθερης πατρίδας. Ταυτόχρονα δίδεται και η εικόνα του πολιορκημένου Μεσολογγίου, με το πείσμα και την εξυπνάδα των ανθρώπων, την έλλειψη τροφίμων και νερού και την προσμονή ενός λυτρωτικού θανάτου.
Παράλληλα ο συγγραφέας μας μεταφέρει και στο αντίπαλο στρατόπεδο, όπου οι Τούρκοι αδυνατούν να πιστέψουν τις αντοχές της πόλης. Οι διαξιφισμοί μεταξύ τους έχουν ήδη ξεκινήσει. Εκτός από τον Κιουταχή, καταφτάνει με ενισχύσεις και ο Ιμπραήμ. Οι δυο άντρες καταστρώνουν τις στρατηγικές τους για την πτώση μιας πόλης που θα σημάνει, πέρα από την πολεμική σημασία της, μια ηθική ανύψωση των πολιορκημένων και μια πτώση του ηθικού των εχθρών.
Το έργο του Λευτέρη Σακκά είναι γραμμένο σε απλή γλώσσα, επενδυμένη με γλωσσικές εκφράσεις της εποχής, ενώ οι διάλογοι είναι άκρως ρεαλιστικοί, καταδεικνύοντας την υφή και το ήθος των ανθρώπων. Η αφήγηση γίνεται άλλοτε σε πρώτο πρόσωπο, με αφηγητή τον Μανόλη, και άλλοτε σε τρίτο. Παρά τη δυσκολία που έχει ένα τέτοιο εγχείρημα τόσο για τον συγγραφέα όσο και για τον αναγνώστη, ο Λευτέρης Σακκάς επιτυγχάνει άριστα το σκοπό του και δίνει στο βιβλίο μια ολοκληρωμένη και συμπαγή εικόνα για την έξοδο του Μεσολογγίου. Επίσης, μολονότι η ιστορία της εξόδου είναι λίγο πολύ γνωστή στο ευρύ κοινό, ο συγγραφέας επιτυγχάνει να προκαλέσει στον αναγνώστη αγωνία για την έκβαση σαν να μην ξέρει τι πρόκειται να συμβεί, κάτι που θεωρώ μια από τις πιο μεγάλες λογοτεχνικές αρετές σε ένα έργο.
Ένα ιδιαίτερα εξαιρετικό βιβλίο, για το πάθος, τη δύναμη, την αντοχή, τον πατριωτισμό, την ελευθερία. Ένα βιβλίο που θυμίζει τη φράση του Ουίνστον Τσόρτσιλ : «Μέχρι τώρα συνηθίζαμε να λέμε ότι οι Έλληνες πολεμούν σαν ήρωες. Τώρα θα λέμε ότι οι ήρωες πολεμούν σαν Έλληνες.»
