Φαντάσματα που στοιχειώνουν το παρόν

Υπάρχουν στιγμές στην ιστορία κάθε λαού που είναι κομβικές για την πορεία του και υπάρχουν γεγονότα που ποτέ δεν μπορούν να ξεχαστούν ή να παραγραφούν. Χρόνια σκοτεινά ή ηρωικά επανέρχονται στη συλλογική μνήμη και γίνονται αντικείμενο διδασκαλίας στο σχολείο. Φυσικό είναι να εμφανίζονται συχνά και στη λογοτεχνία. Η γερμανική κατοχή, 65 χρόνια μετά το τέλος της, υπάρχει στη μνήμη αρκετών επιζώντων της εποχής και στο μυαλό όλων μας ως ιστορικό γεγονός. Όλοι έχουμε ακούσει πολλά για αυτή την περίοδο και αρκετοί έχουμε στο μυαλό μας την εικόνα των δωσίλογων με τη μαύρη κουκούλα να προβαίνουν σε πράξεις προδοσίας. Μια τέτοια εικόνα ζωγραφίζει και ο Γιώργος Γλυκοφρύδης στο μυθιστόρημά του «10 Ώρες Δυτικά».

Στη Θεσσαλονίκη του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, ο νεαρός Σταύρος κάνει τα πάντα για να επιβιώσει. Τρέφει βαθύ μίσος για τους Εβραίους και τους κομμουνιστές και δεν διστάζει να φορέσει τη μαύρη κουκούλα για να τους προδώσει στον κατακτητή. Όταν καταλαβαίνει ότι το τέλος της γερμανικής κυριαρχίας πλησιάζει, αλλάζει στρατόπεδο και δεν διστάζει να προδώσει ακόμα και αυτόν που τον βοήθησε να σταθεί στα πόδια του. Εξήντα τρία χρόνια μετά η εγγονή του, η Αριάδνη, έρχεται από την Αμερική στη Θεσσαλονίκη για να ολοκληρώσει το διδακτορικό της. Σε ένα μπαρ γνωρίζει και ερωτεύεται τον Μωυσή. Τι θα συμβεί, όμως, όταν μάθει ότι ο παππούς της ήταν ένας προδότης; Πώς θα αντιδράσει όταν καταλάβει ότι οι απόγονοι όσων πρόδωσε περιμένουν ακόμα να πάρουν εκδίκηση; Πώς θα μπορέσει να κρατήσει τη σχέση της με τον Μωυσή, όταν όλο το παρελθόν έχει στραφεί εναντίον τους;

Το βιβλίο χωρίζεται σε τρία μέρη. Στο πρώτο μέρος («Οι έξι μαύροι κύκλοι») παρουσιάζεται η ιστορία του Σταύρου και η δράση του στην περίοδο της κατοχής στη Θεσσαλονίκη. Σκοτεινές εικόνες, αίσθημα ασφυξίας και κακίας χαρακτηρίζουν αυτό το πρώτο μέρος, όπου ο Σταύρος δεσπόζει με τον αδίστακτο χαρακτήρα του. Στο δεύτερο μέρος («Στον Άλφα του Κένταυρου») το φως και το σκοτάδι εναλλάσσονται, καθώς οι δυο πρωταγωνιστές ερωτεύονται και ζουν την «άλλη ζωή», αυτή τη ζωή που δεν κρύβει μυστικά και προβλήματα, ώσπου δεν μπορούν πια να αγνοήσουν το παρελθόν: πρέπει να το αντιμετωπίσουν για να μπορέσουν και οι δυο να συνεχίσουν. Οι άνθρωποι που ψάχνουν τον Σταύρο για να τον τιμωρήσουν δεν μπορούν να σταματήσουν για χάρη της Αριάδνης. Η τιμωρία του παππού της είναι κάτι που πρέπει να γίνει για να δικαιωθούν οι νεκροί και για αυτό προχωρούν όπως είχαν σχεδιάσει. Το τρίτο μέρος («10 Ώρες Δυτικά») παρακολουθεί τη ζωή του Μωυσή και της Αριάδνης μετά την τιμωρία του Σταύρου, όταν το παρελθόν δεν μπορεί να τους αγγίξει πια.

Ο Γιώργος Γλυκοφρύδης και σε αυτό το μυθιστόρημα, όπως και στον «Επιβάτη», εξετάζει το πώς τα ιστορικά γεγονότα και το παρελθόν επηρεάζουν το άτομο. Δημιουργεί χαρακτήρες αληθινούς και ζωντανούς και πλοκή που δημιουργεί αγωνία. Κρατάει σωστές αποστάσεις από τα γεγονότα που περιγράφει και σέβεται τη χρονική περίοδο που τον απασχολεί, δημιουργώντας ένα μυθιστόρημα δυνατό και συναρπαστικό.