Η άκρη του νήματος…

Η Alison Moore ήταν μία από τις εκπλήξεις της λίστας για τα βραβεία Booker το 2012 με το πρώτο της μυθιστόρημα «Ο φάρος». Μία πρωτοεμφανιζόμενη συγγραφέας, από ένα μικρό εκδοτικό οίκο, να φτάσει μέχρι εκεί; Όταν τελειώνεις την ανάγνωση του μυθιστορήματος, συνειδητοποιείς ότι ναι, δικαίως έφτασε μέχρι εκεί.

Ο Φουθ, ένας άντρας λίγο μετά τα σαράντα, ξεκινάει για διακοπές πεζοπορίας στη Γερμανία, σε μία προσπάθεια να συνέλθει από τον πρόσφατο χωρισμό του από τη σύζυγό του, την Αμάντα. Πρώτη του στάση είναι ένα ξενοδοχείο με το όνομα Χέλχαους, ιδιοκτήτες του οποίου είναι ο Μπέρναρντ και η Έστερ, ένα συνομήλικό του ζευγάρι. Η πρώτη του εντύπωση από τους ιδιοκτήτες δεν είναι ιδιαίτερα θετική, αλλά δεν δίνει σημασία. Καθώς μετακινείται από περιοχή σε περιοχή με τα πόδια προσπαθεί να συνειδητοποιήσει πώς ακριβώς ξετυλίχτηκε η ζωή του και για ποιο λόγο έφτασε στο σημείο να είναι μόνος του, συντροφιά με μία θήκη αρώματος σε σχήμα φάρου. Ό,τι κι αν είναι αυτό που ψάχνει σε αυτό το ταξίδι δεν φαίνεται να το βρίσκει και η επιστροφή του στο Χέλχαους, έπειτα από μία εβδομάδα, είναι ακόμα πιο επεισοδιακή από την πρώτη του άφιξη.

Λοιπόν, αξίζει να ξεκαθαρίσουμε κάτι από την αρχή. Το μυθιστόρημα δεν έχει ουσιαστική πλοκή, κανένα συνταρακτικό γεγονός, καμία αποκάλυψη ή ανατροπή – παρά μόνο στο φινάλε του. Κι όμως, είναι απίστευτα δυνατό μέσα στην απουσία όλων των παραπάνω. Είναι ένα κουβάρι αναμνήσεων μίας παιδικής ηλικίας σημαδεμένης από την εγκατάλειψη της μητέρας και την παρουσία ενός πατέρα που υποτιμά διαρκώς τον γιο του. Είναι η εξιστόρηση μίας άοσμης ζωής ενός ανθρώπου που ως επάγγελμα έχει διαλέξει τη δημιουργία μυρωδιών. Πάνω από όλα είναι η αδυναμία ενός ανθρώπου να δημιουργήσει ένα μέλλον, αφού το βλέμμα του εστιάζει μόνο στο παρελθόν. Ακόμα και το ταξίδι του Φουθ, η απέλπιδα προσπάθειά του να επαναπροσδιορίσει τον εαυτό του, είναι καταδικασμένο να αποτύχει, αφού ο φάρος/θήκη του αρώματος είναι ο μοναδικός του σταθερός σύντροφος, η άγκυρα που τον κρατά προσκολλημένο στο παρελθόν.

Παράλληλα με την ιστορία του Φουθ, ο αναγνώστης παρακολουθεί την αφήγηση της Έστερ, μιας γυναίκας εγκλωβισμένης σε ένα γάμο ανούσιο. Ψάχνει διέξοδο σε εφήμερο και ελάχιστα ικανοποιητικό σεξ με πελάτες σε μία απόπειρα να τραβήξει την προσοχή του άντρα της. Στοιχειωμένη από την ομορφιά των νιάτων της και από το γεγονός ότι εγκατέλειψε τον αρραβωνιαστικό της για να παντρευτεί τον αδερφό του, προσπαθεί να ξανανιώσει νέα και επιθυμητή. Ακόμα ένας χαρακτήρας που ζει στο παρελθόν.

Με λόγο απλό και ελλειπτικό, μέσα από σύντομα κεφάλαια και με εναλλαγές ανάμεσα στις ιστορίες του Φουθ και της Έστερ, η συγγραφέας δημιουργεί μία ιστορία για τα τραύματα του παρελθόντος, για την αδυναμία επαναπροσδιορισμού του εαυτού, για τον πόνο της ύπαρξης χωρίς στόχους και προορισμούς και για το κουβάρι που όσο κι αν ξετυλιχτεί δεν φτάνει ποτέ στην αρχή ή, όταν φτάνει, είναι πλέον αργά. Η Moore μας δίνει ένα δυνατό κείμενο μέσα από τη λιτή της αφήγηση και μας προκαλεί να σκεφτούμε και να νιώσουμε…