Η πρώτη μοντέρνα γυναίκα
Μια από τις πιο ξεχωριστές προσωπικότητες στο χώρο των γαλλικών γραμμάτων ήταν η Germaine de Staël: γεννημένη στους κόλπους της αριστοκρατίας και ζώντας στο μεταίχμιο δύο εποχών – στη δύση της γαλλικής μοναρχίας και τη γέννηση της γαλλικής επανάστασης-, συνέβαλε στην πνευματική αναγέννηση της Ευρώπης του 19ου αιώνα όχι τόσο μέσω των γραπτών της όσο με το ελεύθερο πνεύμα της και τον απελευθερωμένο για την εποχή τρόπο ζωής της. Απέρριψε τον καθωσπρεπισμό και την υποκρισία στις προσωπικές της επιλογές, ενώ συγκρούστηκε με το δεσποτισμό του Ναπολέοντα που την οδήγησε στην εξορία.
Η Francine du Plessix Gray -υποψήφια για το βραβείο Pulitzer με το βιβλίο της ”At home with the Marquis de Sade”-, αφηγείται την πολυτάραχη ζωή αυτής της ξεχωριστής γυναίκας, τους έρωτες και τα πάθη της, ενώ παράλληλα δημιουργεί μια τοιχογραφία της εποχής που έζησε όπου μεγάλα πολιτικά γεγονότα, επαναστατικές κοινωνικές αλλαγές και ισχυρές προσωπικότητες συνθέτουν μια από τις πιο ενδιαφέρουσες ιστορικές περιόδους.
Δύο είναι τα βασικά χαρακτηριστικά αυτής της καλογραμμένης και ευανάγνωστης βιογραφίας: η σκιαγράφηση του ψυχολογικού πορτρέτου της Madame de Staël με έμφαση στη σχέση με τον πατέρα της αλλά και τους άντρες της ζωής της και η αποστασιοποιημένη ματιά της συγγραφέως απέναντι στο πρόσωπο που βιογραφεί. Σε κάποια σημεία, όμως, αυτή η ματιά γίνεται ειρωνική έως και δηκτική – γεγονός που προσωπικά ως αναγνώστρια αλλά και ως γυναίκα μάλλον με ενόχλησε. Προφανώς η συγγραφέας προσπάθησε να αποφύγει τη φεμινιστική σκοπιά στη βιογραφία, αλλά κατά την εκτίμησή μου έφτασε στο άλλο άκρο χρησιμοποιώντας κάποτε εκφράσεις που υπονομεύουν την προσωπικότητα της de Staël.
Πάντως, αν εξαιρέσουμε αυτό το γεγονός, είναι συγγραφικό επίτευγμα να συμπυκνώσει κανείς μέσα σε λίγες σελίδες και με τρόπο απλό και κατανοητό για τον αναγνώστη, που δεν διαθέτει ιδιαίτερες ιστορικές γνώσεις, τόσο το θυελλώδη βίο της de Staël όσο και τα συγκλονιστικά γεγονότα της εποχής που έζησε. Και οπωσδήποτε θεωρώ κέρδος ότι γνώρισα μέσα από το κείμενο μια σημαντική γυναίκα, της οποίας τόσο το λογοτεχνικό έργο όσο και τη ζωή αγνοούσα. Κι αυτό που κρατώ πάνω απ’ όλα είναι το αδάμαστο πνεύμα της και την επίμονη αντίστασή της ενάντια σε κάθε μορφή τυραννίας.
