Δρόμοι που διασταυρώνονται

Όταν διάβασα το «Όταν όλα καταρρέουν» της Νικόλ Κράους ενθουσιάστηκα. Όταν πήρα στα χέρια μου την «Ιστορία ενός έρωτα» –κείμενο που προηγείται του «Όταν όλα καταρρέουν»– είχα την αγωνία εάν θα μου αρέσει το ίδιο. Τελειώνοντας το βιβλίο απόλαυσα τις στιγμές αυτές, τις πρώτες που εξακολουθείς να σκέφτεσαι την ιστορία και να θέλεις να ξαναξεφυλλίσεις τις σελίδες…

Πρωταγωνιστικό ρόλο έχει ένα μυθιστόρημα, η «Ιστορία ενός έρωτα», γραμμένο από έναν Πολωνοεβραίο μετανάστη στη Λατινική Αμερική. Ή έτσι νομίζουν όλοι. Σε αυτό το μυθιστόρημα βασικό πρόσωπο είναι η Άλμα, ο μεγάλος κι ο μοναδικός έρωτας του αφηγητή. Το ίδιο μυθιστόρημα είναι το δώρο που κάνει ο –νεκρός πλέον– Ντέιβιντ Σίνγκερ στη γυναίκα του και η μυθιστορηματική Άλμα θα δώσει το όνομά της στο κορίτσι που θα κάνουν. Χρόνια αργότερα, ένας μυστηριώδης άντρας ζητά διά αλληλογραφίας από τη μητέρα της Άλμα να του μεταφράσει από τα ισπανικά την «Ιστορία ενός έρωτα». Το κορίτσι συνειδητοποιεί ότι η πρωταγωνίστρια του μυθιστορήματος ήταν ένα πραγματικό πρόσωπο και αρχίζει προσπάθειες για τον εντοπισμό της. Την ίδια στιγμή ένας γέρος κλειδαράς προσπαθεί να βρει το θάρρος να πλησιάσει τον γιο που δεν γνώρισε ποτέ και να του πει την αλήθεια για την ταυτότητά του. Οι πορείες όλων αυτών των ανθρώπων διασταυρώνονται με αφορμή ένα ξεχασμένο μυθιστόρημα.

Υπάρχει μεγάλη δομική και θεματική συγγένεια ανάμεσα στην «Ιστορία ενός έρωτα» και στο «Όταν όλα καταρρέουν». Στη θέση του γραφείου-αντίκα του προηγούμενου μυθιστορήματος εδώ υπάρχει ένα βιβλίο, μία ερωτική ιστορία που τους στοιχειώνει όλους: αυτόν που την έγραψε, αυτόν που υποτίθεται ότι την έγραψε, αυτούς που τη διάβασαν και αυτούς που κληρονόμησαν κάτι από αυτήν, όπως ένα όνομα. Και εδώ χρησιμοποιούνται πολλαπλοί αφηγητές, τα στοιχεία της ιστορίας παρουσιάζονται σταδιακά για να οδηγήσουν σε ένα συγκινητικό κλείσιμο, γραμμένο με μεγάλη ευαισθησία, που αποδεικνύει πόσους πολλούς ανθρώπους επηρέασε ένα βιβλίο που δεν γνώρισε καν μεγάλη επιτυχία. Η Κράους για ακόμη μία φορά εξετάζει τα θέματα της αγάπης, της απώλειας και του πένθους παρουσιάζοντας χαρακτήρες διαφορετικών ηλικιών και εμπειριών που προσπαθούν να συμφιλιωθούν με τον πόνο του αποχωρισμού από αγαπημένα πρόσωπα. Η ανάγκη τους να ξεπεράσουν τις ανασφάλειές τους τούς οδηγεί σε ενέργειες που κάνουν τους δρόμους τους να διασταυρωθούν και θα οδηγήσουν στην ανεύρεση των απαντήσεων που τόσο αναζητούν.

Μπορεί πολλά ακόμα να γράψει κάποιος γι’ αυτό το πολύπλευρο μυθιστόρημα: για το Ολοκαύτωμα, την εβραϊκή ταυτότητα, τη διάκριση ανάμεσα στο πραγματικό και το φανταστικό. Και πιθανόν ούτε και τότε θα είχε αγγίξει όλα τα θέματα που θίγει η συγγραφέας. Και ίσως δεν έχει και σημασία να αναφερθούν όλα αυτά. Αυτό που είναι σημαντικό είναι να τολμήσει κάποιος το ταξίδι, την ανάγνωση της «Ιστορίας ενός έρωτα». Πρόκειται για μία περιπλάνηση σε δρόμους που αξίζει να επισκεφθεί κάθε αναγνώστης.