Επαναλαμβανόμενες ζωές

Η φανταστική λογοτεχνία μετράει πολλούς πιστούς θαυμαστές σε ολόκληρο τον κόσμο και, φυσικά, και στη χώρα μας. Ο Κεν Γκρίμγουντ (1944-2003), ο οποίος είχε σπουδάσει ψυχολογία και ασχολούνταν με τη ραδιοφωνική δημοσιογραφία, κέρδισε το 1988 το Παγκόσμιο Βραβείο Φανταστικής Λογοτεχνίας για το έργο που παρουσιάζεται σε αυτό το κείμενο.

Ο Τζεφ πεθαίνει στις 18 Οκτωβρίου 1988 και ξυπνάει στο φοιτητικό του δωμάτιο το 1963. Αρχικά πανικοβάλλεται, αλλά μετά προσπαθεί να επωφεληθεί από τη γνώση του μέλλοντος. Πλουτίζει και δημιουργεί οικογένεια και στις 18 Οκτωβρίου 1988 ξαναπεθαίνει. Όταν ξαναξυπνάει στο φοιτητικό του δωμάτιο, συνειδητοποιεί ότι ζει επαναλαμβανόμενες ζωές. Απελπίζεται, νιώθει την απώλεια των όσων είχε ζήσει και αποφασίζει να ζήσει έντονα. Κάποια στιγμή παρακολουθεί μια εξαιρετικά επιτυχημένη ταινία, η οποία όμως δεν υπήρχε στο μέλλον που γνωρίζει και τότε συνειδητοποιεί ότι δεν είναι ο μόνος που ζει αυτή την εμπειρία. Έτσι γνωρίζει την Πάμελα κι από εκείνη τη στιγμή ο χρόνος έχει αξία, αφού σε κάθε μια από τις επαναλήψεις τους έχουν απώλεια χρόνου. Και φοβούνται ότι κάθε φορά θα είναι η τελευταία που θα γυρίσουν στη ζωή.

Ο Γκρίμγουντ χρησιμοποιεί την τριτοπρόσωπη αφήγηση για να παρουσιάσει μια επαναλαμβανόμενη ιστορία. Ο Τζεφ και η Πάμελα κάθε φορά επιστρέφουν στον ίδιο, οικείο κόσμο και προσπαθούν να αλλάξουν τη ζωή τους και τα λάθη τους. Αυτά που μπορούν να κάνουν για την ανθρωπότητα είναι ελάχιστα και όταν μια φορά θα αποπειραθούν να αλλάξουν κάποια πράγματα οι συνέπειες είναι ολέθριες. Περιορίζονται, λοιπόν, στο να προσπαθήσουν να ζήσουν όσο περισσότερο γίνεται μαζί.

Το μυθιστόρημα συνδυάζει την περιπέτεια και την υπαρξιακή αγωνία, κυρίως προς το τέλος του, όταν οι ήρωες συνειδητοποιούν πως μάλλον ζουν την τελευταία τους ζωή. Ανησυχούν ότι θα χάσουν ο ένας τον άλλον, αφού σε όλες τις επιστροφές τους στην παράνοια ενός γνώριμου γι’ αυτούς κόσμου η σχέση τους ήταν η σωτηρία τους από την τρέλα ή την απομόνωση.

Το Replay είναι ένα πολύ ενδιαφέρον μυθιστόρημα, μέσα από το μοτίβο της επανάληψης και την αγωνία για το τέλος του χρόνου. Πολύ καλή η μετάφραση του κ. Χρυσόπουλου, με χρήσιμες υποσημειώσεις.