Μια υπόθεση δικαστικής πλάνης

Μια νουβέλα του Wilkie Collins –γνωστού στη χώρα μας κυρίως για τη «Γυναίκα με τα άσπρα» και τη «Φεγγαρόπετρα»– με τον τίτλο «Ο ζωντανός νεκρός» μας έρχεται από τις εκδόσεις Ποικίλη Στοά. Η κεντρική ιδέα της νουβέλας βασίζεται σε μια αληθινή υπόθεση: την πρώτη αποδεδειγμένη δικαστική πλάνη στην ιστορία των ΗΠΑ , η οποία έλαβε χώρα στα 1819.

Αφηγητής της ιστορίας είναι ο Φίλιπ Λεφράνκ, ένας ιδιαίτερα επιτυχημένος δικηγόρος, ο οποίος ακολουθώντας τη συμβουλή του γιατρού του για ανάπαυση ταξιδεύει από το Λονδίνο σε συγγενείς του στην Αμερική. Στο απομονωμένο αγρόκτημα της οικογένειας Μήντοουκροφτ ο Λεφράνκ γίνεται μάρτυρας μιας δυσάρεστης κατάστασης. Ο ηλικιωμένος αρχηγός της οικογένειας έχει μεν αποσυρθεί από την εργασία, αλλά φαίνεται να εμπιστεύεται και να ευνοεί περισσότερο τον επιστάτη του από τους δύο γιους του. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα να υπάρχει μια έντονη αντιπαλότητα ανάμεσα στα δύο νεαρά αφεντικά και τον επιστάτη τους. Όταν μάλιστα ο τελευταίος προσεγγίζει ερωτικά τη Ναόμι, την αρραβωνιαστικιά του ενός από τους δύο γιους, τότε η ένταση μετατρέπεται σε καβγάδες. Ώσπου ο επιστάτης εξαφανίζεται και ο κόσμος κατηγορεί τα δύο αδέρφια για τον φόνο του. Αν και δεν έχει βρεθεί το πτώμα, τα δύο αδέρφια συλλαμβάνονται και δικάζονται. Όμως ο Λεφράνκ δεν έχει πειστεί από τις μαρτυρίες και τα ελλιπή στοιχεία και μαζί με τη Ναόμι προσπαθούν να ανακαλύψουν τι έχει πραγματικά συμβεί.

Σε δύο διαφορετικά επίπεδα κινείται σε αυτή τη νουβέλα ο Wilkie Collins. Κατά κύριο λόγο εστιάζει στο αμερικανικό δικαστικό σύστημα και στην ευκολία με την οποία μπορεί να παραπλανηθεί και να φτάσει σε λανθασμένα συμπεράσματα και αποφάσεις κάτω από την πίεση της κοινής γνώμης. Ο συγγραφέας βέβαια δεν περιορίζεται στη δίκη-παρωδία που περιγράφει. Σε ένα δεύτερο επίπεδο εξετάζει τη δυναμική που αναπτύσσεται σε μια οικογένεια που έχει διαβρωθεί από τα αρνητικά αισθήματα. Αντιζηλίες, φθόνος, αδιαφορία φθείρουν τα οικογενειακά θεμέλια και στρέφουν τους γιους εναντίον του πατέρα, αλλά και τον ένα ενάντια στον άλλον όταν φτάνει η ώρα της κρίσης.

Μέσα σε μια νουβέλα λοιπόν ο Collins σχολιάζει επιτυχώς τις αδυναμίες του αμερικανικού δικαστικού συστήματος, τα πάθη της οικογένειας Μήντοουκροφτ και ταυτόχρονα δεν αμελεί να καλλιεργήσει και το αστυνομικό στοιχείο της υπόθεσης: τι απέγινε τελικά ο επιστάτης;

Ένα κείμενο ενδιαφέρον και ιδανικό για τους λάτρεις της μικρής φόρμας σε πολύ καλή μετάφραση του Γιώργου Μπαρουξή.