Read me to the end of love

Μια μυστικιστική επιδρομή πάνω στις λέξεις και στον αναγνώστη. Ορμή πρωτόβγαλτου που αποφασίζει να παίξει στα ίσια με τα βάθη της ψυχής και της νόησης. Μια ποιητική πρόζα που τρέχει κοχλάζοντας πάνω σε τεντωμένο σχοινί. Ένας Τζόις που μετατοπίζεται στην πυρακτωμένη γη του Χένρι Μίλερ. Βλάσφημο πυροτέχνημα που βοηθάει τη λογοτεχνία να πει με διαφορετικό τρόπο τα ήδη λεχθέντα.

Ψάχνοντας τον ορισμό του πρώιμου βιβλίου του πολυσχιδή τροβαδούρου, ποιητή, συγγραφέα Λέοναρντ Κοέν, “Υπέροχοι Απόκληροι”, βρίσκεσαι αντιμέτωπος με τον χείμαρρο των λέξεων που το συνθέτουν. Το βιβλίο γράφτηκε από τον Καναδό τη δεκαετία του ’60, ως εκ τούτου κάλλιστα μπορεί να θεωρηθεί εμπνευσμένο αποθησαύρισμα μιας εποχής τόσο ιδιαίτερης κοινωνικά, καλλιτεχνικά και πολιτικά.

Στο μυθιστόρημα ενυπάρχουν με θαυμαστή πυκνότητα το αχαλίνωτο σεξ (σε σφαίρες που ξεπερνούν την αισχυντηλή “κανονικότητα”), οι ναρκωτικές ουσίες ως όχημα για να περάσει ο νους “στην απέναντι πλευρά”, η πολιτική τοποθέτηση (το διαφιλονικούμενο Κεμπέκ), η αναζήτηση της θείας δύναμης και η μαγεία που εκπορεύονται από αυτήν.

Οι “Υπέροχοι Απόκληροι” είναι ένα μυθιστόρημα εμπειρίας. Γι’ αυτόν που το εμπνεύστηκε και το κατέγραψε αλλά και όλους όσοι το διαβάσουν. Ερανίζεται στοιχεία του μεταμοντέρνου αλλά και της μπίτνικ μυθολογίας. Είναι ασεβές, οξυδερκές, βέβηλο αλλά και έντονα ανθρωποκεντρικό. Είναι ίσως -βλέποντας με την ασφάλεια του χρόνου τη μετέπειτα πορεία του Κοέν-, οι πρώτες πινελιές, τα αρχικά χνάρια που στρώνει στην πορεία του δρόμου του. Η πειραματική του γραφή -εν πολλοίς κρυπτική αλλά με εκπεφρασμένο σχέδιο και όχι ατάκτως ερριμένη-, λειτουργεί άλλοτε ως καθαρτήριο άλλοτε ως συμβολισμός και συχνάκις ως γκροτέσκο σχόλιο.

Το βιβλίο περιστρέφεται γύρω από τη ζωή ενός ερωτικού τριγώνου που συνθέτουν ο ανώνυμος αφηγητής, η Ινδιάνα σύζυγός του Έντιθ και ο θεληματικός Φ. που επεμβαίνει δραστικά και ψυχαναγκαστικά στις ζωές των δύο πρώτων. Το κοινό σημείο της διαδρομής τους είναι η Αγία Κατρίν Τεκακουίθα (άλλως πως “Παρθένα των Ιρακουά”), μια Ινδιάνα που βαφτίστηκε χριστιανή γύρω στα μέσα του 17ου αιώνα, έγινε γνωστή για τα θαύματά της και αποδήμησε σε ηλικία 24 ετών. Αυτή ακριβώς η ιερατική φυσιογνωμία ασκεί έντονη έλξη στους ήρωες των “Υπέροχων Απόκληρων”.

Καίριο γεγονός στη διαμόρφωση της ψυχοδομής του αφηγητή είναι οι τραγικοί θάνατοι της Έντιθ και του Φ. Δύο γεγονότα που τον οδηγούν να στοχαστεί πάνω στην απώλεια, στη λύτρωση, στο εμμανές πρόσωπο της σεξουαλικότητας, στον θρησκευτικό μυστικισμό. Εκ παραλλήλου να ασπαστεί με ζέση τη μορφή της Αγίας Κατρίν και ταυτόχρονα να την ποδοπατήσει με τρόπο εύγλωττο, παιγνιώδη και συντριπτικό.

Εν συνόλω το βιβλίο φέρει όλες τις αποσκευές του Λέοναρντ Κοέν έτσι όπως αυτές ολοκληρώθηκαν με θαυμαστό τρόπο στη μετέπειτα καριέρα του. Ο 70αρης, πλέον, Κοέν συνεχίζει να συναρπάζει, να καθηλώνει και να ριγεί τους θαυμαστές του.

Η μετάφραση του Αλέξη Καλοφωλιά είναι κάτι παραπάνω από εμπνευσμένη. Κρίνοντας από τις δύσκολες “γωνίες” του κειμένου (που είναι αρκετές), ανέτως μπορούμε να μιλήσουμε για ένα θαυμαστό μεταφραστικό κατόρθωμα.