Μπορχεσιανή εγκυκλοπαίδεια

Ο «τυφλός προφήτης» της παγκόσμιας λογοτεχνίας, ένας από τους κορυφαίους συγγραφείς του 20^ου αιώνα, επιλέγει και περιγράφει με τον δικό του μοναδικό τρόπο περισσότερα από εκατό πλάσματα της φαντασίας αντλώντας υλικό από τις μυθολογίες, τις παραδόσεις και τις λογοτεχνίες του κόσμου: το αποτέλεσμα είναι ένα απολαυστικό ανάγνωσμα που συμπυκνώνει σε ένα «συναξάρι» πολλά από τα πιο παράξενα πλάσματα τα οποία η ανθρώπινη φαντασία συνέλαβε διαχρονικά. Με τη χαρακτηριστική της ιδιοφυίας του ευρυμάθεια και τον γραπτό του λόγο που είναι σχεδόν εθιστικός για τον αναγνώστη, διαπλέει την ιστορία των φανταστικών πλασμάτων από τον Όμηρο και τον Κομφούκιο ώς τους καβαλιστές, τον Σαίξπηρ, τον Πλίνιο και πολλούς ακόμα γνωστούς ή ανώνυμους δημιουργούς που συνέβαλαν σε αυτόν τον «ζωολογικό κήπο του μύθου».

Άγγελοι και δαίμονες, αιθέρια ελάφια και άλογα της θάλασσας, Άρπυιες και Βαλκυρίες, (φυσικά) Γκόλεμ, Έλφες και Νύμφες, Λάμιες και Νεράιδες, ένα πλήθος παράξενων ζώων, ερπετών και φυτών (και το αγαπημένο μου δικέφαλο φίδι, η Αμφίσβαινα), όντα της ελληνικής μυθολογίας όπως ο Μινώταυρος, η Λερναία Ύδρα, οι Κένταυροι, είναι μερικά μόνο και εντελώς ενδεικτικά, από τα πλάσματα που περιλαμβάνει αυτή η ιδιόμορφη εγκυκλοπαίδεια τού Μπόρχες. Ιδιαίτερη μνεία βεβαίως γίνεται για τους δράκοντες, αφού όπως λέει στην εισαγωγή του «τον δράκοντα τον συναντάμε σε τελείως διαφορετικούς τόπους και χρόνους, δηλαδή είναι ένα τέρας κατά κάποιον τρόπο αναγκαίο και όχι τυχαίο ή εφήμερο». Ξεχωρίζουν επίσης τα πλάσματα που φαντάστηκαν γνωστοί συγγραφείς όπως ο Λούις Κάρρολ, ο Πόε, ο Κάφκα (το διήγημά του «Μια διασταύρωση» που περιλαμβάνεται ολόκληρο στο βιβλίο –για ένα ζώο μισό γάτα, μισό αρνί– είναι υπέροχο).

Με την εξαιρετική μετάφραση του Γιώργου Βέη να αποδίδει πιστά το ηχόχρωμα της ποιητικής γλώσσας και την τόσο ξεχωριστή γραφή του Μπόρχες, τα κείμενα διαβάζονται απολαυστικά και το καθένα από αυτά τα μυστηριώδη όντα ξεπροβάλλει ολοζώντανο στην οθόνη του μυαλού του αναγνώστη – και για όσους αγαπούν ιδιαίτερα τη φαντασία, γεννά εικόνες, εντυπώσεις και νέες ιστορίες… Και χωρίς αμφιβολία, αυτό που ο Μπόρχες γράφει στην εισαγωγή του –ακολουθώντας τη σκέψη του Πλάτωνα και του Σοπενχάουερ–, δεν ισχύει μόνο για τα παιδιά αλλά και για κάθε αναγνώστη που ανοίγει αυτό το βιβλίο και αφήνει το νου του να περιπλανηθεί στον κόσμο του και τους παράξενους κατοίκους του: «το παιδί παρατηρεί άφοβα τις τίγρεις επειδή έχει συνείδηση ότι οι τίγρεις είναι αυτό το ίδιο και αυτό είναι οι τίγρεις – ή, για να γίνουμε πιο σαφείς, ότι και το παιδί και οι τίγρεις δεν είναι τίποτα άλλο παρά μορφές της μοναδικής εκείνης ουσίας, της Βούλησης».