Ιπποτικό μυθιστόρημα στις στέπες της Κίνας

Τη γεύση, νέος, δεν ήξερα του πόνου.

Τώρα την ξέρω, μα να την πω δεν προλαβαίνω.

Sin Yeou-ngan (1140-1207μ.Χ.)

”Το Βιβλίο και το Ξίφος” αποτελεί το ιδανικό ανάγνωσμα για όσους αγάπησαν τις ταινίες ”Τίγρης και Δράκος” και ”Ήρωας”. Δημιουργός του ο Δόκτωρ Λουί Τσα, ο πιο πολυδιαβασμένος σύγχρονος Κινέζος συγγραφέας που ειδικεύεται στη λογοτεχνία wuxia: πρόκειται για ένα είδος με ρίζες στην αρχαία κινεζική παράδοση, όπου συνδυάζονται η πολεμική τέχνη του κουνγκ φου με τον ιπποτικό κώδικα τιμής των swordsmen, των Κινέζων πολεμιστών που, σε αντίθεση με τους Ιάπωνες Σαμουράι, δεν είναι απαραίτητα αριστοκρατικής καταγωγής, ούτε υπηρετούν κάποιον άρχοντα – οφείλουν υπακοή μόνο στο Δάσκαλό τους και στο τάγμα στο οποίο ανήκουν.

Η ιστορία εκτυλίσσεται στην Κίνα του 18ου αιώνα – τον αυτοκρατορικό θρόνο έχει σφετεριστεί η μη κινεζικής καταγωγής δυναστεία των Μαντσού, ενώ η μυστική ”Εταιρεία του Κόκκινου Άνθους”, ένα ιπποτικό τάγμα πολεμιστών του κουνγκ φου, έχει ορκιστεί να ανατρέψει τους Μαντσού και να αναδείξει στο θρόνο Κινέζο αυτοκράτορα, συμμαχώντας με τη μουσουλμανική, νομαδική φυλή των Ουιγούρων. Η αναμέτρηση των δύο στρατοπέδων θα είναι μέχρι τελικής πτώσης: συνεχείς μονομαχίες και επικές μάχες, καταδιώξεις και απαγωγές, τεχνάσματα και μηχανορραφίες κορυφώνουν την καταιγιστική δράση. Η αποκάλυψη του μυστικού που κρύβει ο αυτοκράτορας θα ανατρέψει τα δεδομένα και θα οδηγήσει τα μέλη της Εταιρείας να συλλάβουν ένα παράτολμο σχέδιο που θα κρίνει το μέλλον της Κίνας.

”Το Βιβλίο και το Ξίφος” είναι μια επική περιπέτεια, που ακολουθεί το κλασικό μοτίβο των ιπποτικών μυθιστορημάτων, όπου μια ομάδα ηρώων αναλαμβάνει να φέρει σε πέρας μια αποστολή, αντιμετωπίζοντας δυσκολίες που θέτουν σε δοκιμασία την αφοσίωση στο σκοπό τους. Δεν λείπει και το στοιχείο του ρομάντζου, βασικό χαρακτηριστικό του είδους, με τη μορφή του πλατωνικού, εξευγενισμένου έρωτα που επίσης δοκιμάζεται, με τους πρωταγωνιστές συχνά να είναι αναγκασμένοι να διαλέξουν ανάμεσα στα συναισθήματά τους και το καθήκον. Στο σημείο που το βιβλίο διαφοροποιείται από την παράδοση, είναι ο ρόλος των γυναικείων χαρακτήρων στο κείμενο: δεν πρόκειται για εύθραυστες δεσποσύνες που περιμένουν υπομονετικά την επιστροφή των αγαπημένων τους – αντίθετα, είναι δυνατές πολεμίστριες που με όπλα τους τη γνώση των πολεμικών τεχνών και την ισχυρή τους προσωπικότητα, στέκονται ισότιμα στο πλευρό των ανδρών, συντρόφισσές τους στη ζωή και στη μάχη.

Πολυπρόσωπο και με πολλές παράλληλες ιστορίες εγκιβωτισμένες μέσα στη βασική πλοκή, το βιβλίο απαιτεί λίγο παραπάνω χρόνο μέχρι να μπορέσει ο αναγνώστης να ενταχθεί πλήρως στο κλίμα του και να παρακολουθήσει τη ροή του – στη συνέχεια όμως δεν θα μπορεί να το αφήσει από τα χέρια του μέχρι την τελευταία του σελίδα. Η γραφή του Λουί Τσα είναι γρήγορη, σχεδόν κινηματογραφική, με τις σκηνές των μαχών να διαδέχονται η μία την άλλη, τα τοπία να εναλλάσσονται συνεχώς και τους ήρωες να βρίσκονται διαρκώς εν κινήσει διασχίζοντας τις αχανείς εκτάσεις της Κίνας. Η γλώσσα του κειμένου -σε πολύ καλή απόδοση στα ελληνικά-, είναι πλούσια σε εικόνες και ιδιαίτερα περιγραφική, συνδυάζοντας τα χαρακτηριστικά του έπους με τη λατρεία για την ομορφιά του κινεζικού λυρισμού. Πολύ χρήσιμο είναι το γλωσσάρι των ηρώων και των τόπων, καθώς και εκείνο της ορολογίας του κουνγκ φου.

Μέσα από το πυκνογραμμένο κείμενο ο αναγνώστης μπορεί να προσεγγίσει σ’ ένα πρώτο επίπεδο βασικά στοιχεία του κινεζικού πολιτισμού, όπως η παραδοσιακή ιατρική, η κουλτούρα του τσαγιού, η κινεζική ποίηση και μουσική, η καλλιγραφία, αλλά και φιλοσοφικές σκέψεις του κομφουκιανισμού, του βουδισμού και του ταοϊσμού. Συμπερασματικά, πρόκειται για ένα πλούσιο απ’ όλες τις απόψεις ιστορικό μυθιστόρημα που θα σας ταξιδέψει πίσω στο χρόνο, σε μια εποχή όπου οι έννοιες τιμή, υπερηφάνεια και συντροφικότητα δεν ήταν κενά γράμματα αλλά αξίες πάνω στις οποίες οι άνθρωποι έχτιζαν τη ζωή τους, ενώ για να τις υπερασπιστούν δεν δίσταζαν να πεθάνουν….