Μια σκληρή εικόνα της Νότιας Αφρικής

Μια νεαρή γιατρό βάζει ως πρωταγωνίστρια στο μυθιστόρημά της «Το νυχτολούλουδο» η συγγραφέας Kopano Matlwa –γιατρός και η ίδια– για να δώσει στο αναγνωστικό κοινό μια σπαρακτική εικόνα της σύγχρονης πραγματικότητας της πατρίδας της. Η Μασετσάμπα, η νεαρή πρωταγωνίστρια, εγκλωβισμένη στα στενά όρια του φύλου που προσδιορίζει η κοινωνία της χώρας, γεμάτη ντροπή για τη συνεχή αιμορραγία κατά τη διάρκεια της εμμηνόρροιας, και με ένα εσωτερικό κενό που άφησε η αυτοκτονία του αδερφού της, προσπαθεί να σταθεί δυνατή σε έναν κόσμο που υπονομεύει κάθε προσπάθεια ουσιαστικής επιβίωσης. Ικανοποιώντας το μεγαλύτερο όνειρο της παιδικής της ηλικίας καταφέρνει να ολοκληρώσει τις σπουδές της στην ιατρική και εργάζεται σε ένα δημόσιο νοσοκομείο. Η όρεξή της για προσφορά στον συνάνθρωπο αντικαθίσταται σταδιακά από την απελπισία για την αδυναμία της να βοηθήσει όσους έχουν ανάγκη· ελάχιστοι πόροι, ελάχιστο προσωπικό, ελάχιστος χρόνος ξεκούρασης περιορίζουν τη δουλειά της στα απολύτως απαραίτητα και την κάνουν να αισθάνεται ανεπαρκής.

Μοναδική της φίλη μια συνάδελφός της από τη Ζιμπάμπουε, η Νιάσα. Δυναμική, έτοιμη να βοηθήσει όσο περισσότερο μπορεί και έντονα πολιτικοποιημένη, είναι όλα όσα θα ήθελε να είναι η Μασετσάμπα. Συγκατοικούν, μοιράζονται τις εμπειρίες τους από το νοσοκομείο, αλλά η έκρυθμη κατάσταση στη χώρα, με τα συνεχόμενα περιστατικά ξενοφοβικής βίας διαταράσσουν τη σχέση τους. Η Μασετσάμπα αποφασίζει ότι πρέπει να δράσει, να ορθώσει το ανάστημά της για χάρη όσων δεν μπορούν να το κάνουν, κινητοποιείται, ενοχλεί και τελικά τιμωρείται με τον χειρότερο τρόπο που θα μπορούσε να τιμωρηθεί μια γυναίκα. Κι όταν φτάνει στον πάτο, ένα βήμα πριν από την τρέλα, θα αντλήσει δύναμη από το απρόσμενο δώρο που θα της χαρίσει η ζωή και θα σταθεί ξανά στα πόδια της.

Η Νοτιοαφρικανή συγγραφέας δίνει σε αυτό το σύντομο μυθιστόρημα τη μορφή προσωπικού ημερολογίου. Ένα ημερολόγιο που ακολουθεί σχεδόν ολόκληρη την πορεία της ζωής της Μασετσάμπα, ενώ παράλληλα εξερευνά τα συναισθήματα που την καθορίζουν ως προσωπικότητα μέσα σε ένα σύνολο που θέτει αυστηρούς κανόνες για το τι σημαίνει να είσαι γυναίκα (η ντροπή που αισθάνεται για την ίδια της τη φύση), το πώς καταπιέζεις το πένθος (είναι αλλόκοτο να θες να μιλήσεις στον νεκρό αδερφό σου), το πώς εξασκείς το λειτούργημα του γιατρού (κάνεις τα απολύτως απαραίτητα, ιδιαίτερα εάν πρόκειται για μετανάστες), το πώς συνυπάρχεις με ανθρώπους που ψάχνουν στη χώρα σου μια καλύτερη μοίρα από αυτήν που τους επεφύλαξε η δική τους (δεν συνυπάρχεις∙ αυτοί είναι οι ξένοι που ήρθαν να πάρουν τις δουλειές των συμπατριωτών σου) και το πώς αποδέχεσαι έναν Θεό που σε ξέχασε τη στιγμή που τον είχες ανάγκη (του φωνάζεις, τον ικετεύεις και τον απειλείς). Όλα αυτά τα διαφορετικά κομμάτια που συνθέτουν το μοναδικό μωσαϊκό της προσωπικότητας μιας συγκεκριμένης γυναίκας αποτελούν ταυτόχρονα το μέσον που χρησιμοποιεί η συγγραφέας, μέσα από μια γλώσσα που διαθέτει πολλαπλά επίπεδα, για να απεικονίσει τη σύγχρονη Νότια Αφρική, μια χώρα που συνεχίζει να βιώνει αγωνίες και συγκρούσεις που αλλοιώνουν την κοινωνική της συνοχή. Σπάνια συναντάμε τόσο πλούτο συναισθημάτων και εικόνων, βάθος εσωτερικού κόσμου και ρηχότητα μιας ρημαγμένης κοινωνίας σε ένα τόσο σύντομο μυθιστόρημα. Ακόμα πιο σπάνια ο προβληματισμός που δημιουργείται κατά τη διάρκεια της ανάγνωσης συνεχίζει να ακολουθεί τον αναγνώστη και πολύ μετά το τέλος του βιβλίου.