Οι αρχές του γοτθικού μυθιστορήματος

Το 1764 εκδόθηκε «Το Κάστρο του Οτράντο» του Οράτιου Γουόλπολ, το μυθιστόρημα που θεωρείται το πρώτο της γοτθικής λογοτεχνίας. Την ίδια χρονιά γεννήθηκε η Ανν Ράντκλιφ, η συγγραφέας που προώθησε το είδος και προετοίμασε το έδαφος για τον ερχομό του «Φρανκεστάιν» της Μαίρης Σέλλεϋ. Το «Μυστικό των Ματσίνι» εκδόθηκε για πρώτη φορά το 1790.

Στο κάστρο των Ματσίνι κατοικούν δύο νέα κορίτσια, η Τζούλια και η Αιμιλία, μαζί με τη γυναίκα που έχει αναλάβει τη μόρφωσή τους, τη Μαντάμ ντε Μανόν. Η μητέρα τους έχει πεθάνει και ο πατέρας τους έχει ξαναπαντρευτεί. Η νέα μαρκησία, μια φιλήδονη γυναίκα, θέλει να ζει μέσα στη ζωντάνια της πόλης και όχι στο απομονωμένο κάστρο. Έτσι, ο μαρκήσιος με τη γυναίκα του και τον πρωτότοκο γιο του ζουν στη Νάπολη. Η ιστορία αρχίζει όταν αυτοί οι τρεις επιστρέφουν στο κάστρο και φέρνουν μαζί τους καλεσμένους. Η Τζούλια γνωρίζει τον νεαρό Ιππόλυτο και ερωτεύονται, όμως ο πατέρας της ετοιμάζεται να την παντρέψει με έναν αυστηρό δούκα. Προσπαθεί να το σκάσει με τη βοήθεια του αδερφού της και του Ιππόλυτου, αλλά δεν τα καταφέρνουν. Νομίζοντας ότι ο Ιππόλυτος έχει σκοτωθεί και γνωρίζοντας ότι ο αδερφός της είναι φυλακισμένος στο υπόγειο της εγκαταλελειμμένης πτέρυγας του κάστρου, εκεί όπου βλέπουν περίεργα φώτα και τρομακτικές σκιές, η Τζούλια καταφέρνει να δραπετεύσει για να γλιτώσει από το δούκα. Κρύβεται σε σπηλιές, μοναστήρια και υπόγειες στοές, ζει τρομακτικές εμπειρίες και συναντά απρόσμενους συμμάχους μέχρι να καταφέρει να ελευθερωθεί από όσους την κυνηγούν.

Σκιές, φωτισμένα παράθυρα, τρομακτικές κραυγές, επικίνδυνοι ληστές, σκοτεινές στοές και θαμμένα μυστικά αποτελούν τα κυρίαρχα χαρακτηριστικά αυτού του μυθιστορήματος. Πιθανόν, σήμερα, οι βαθιοί αναστεναγμοί και οι λιποθυμίες να δείχνουν μελοδραματικά. Πιθανόν, οι συμπτώσεις και οι τρομαχτικές σκηνές να θεωρούνται φτωχά χαρακτηριστικά του μυθιστορήματος, αλλά ο αναγνώστης πρέπει να θυμάται ότι το βιβλίο είναι γραμμένο το 1790, σε μια εποχή που αυτά τα χαρακτηριστικά εμφανίζονταν συχνά τόσο στη λογοτεχνία όσο και στο θέατρο. Επίσης, πρέπει να έχουμε στο νου μας ότι η Ράντκλιφ, όπως και όλοι οι συγγραφείς γοτθικών μυθιστορημάτων, δεν είχαν στόχο να βάλουν τον αναγνώστη να ανακαλύψει τα μυστικά που κρύβονται, αλλά ήθελαν να προκαλέσουν ρίγη τρόμου που θα τον έκαναν να ανυπομονεί για τη συνέχεια και για την τύχη των ηρώων. Το «Μυστικό των Ματσίνι» είναι ένα πολύ καλό δείγμα πρώιμου γοτθικού μυθιστορήματος που σίγουρα θα εκτιμήσουν οι λάτρεις του είδους.