Κοινωνία ώρα μηδέν

Η ελληνική αστυνομική λογοτεχνία έχει δώσει το στίγμα της: με επίκεντρο τον άνθρωπο και την κοινωνία, με λιγότερη έμφαση στην πλοκή και στο μυστήριο, άπτεται κυρίως στις νουάρ αποχρώσεις παρά στο καθαρόαιμο αστυνομικό στοιχείο, δηλαδή με μια φράση στο “who done it”. Όμως πώς θα μπορούσε ένας Έλληνας συγγραφέας που ζει στο εξωτερικό να προσεγγίσει το είδος του αστυνομικού; Και μια ενδιαφέρουσα περίπτωση ως προσέγγιση στο συγκεκριμένο ερώτημα είναι ο Βαγγέλης Γιαννίσης, που ζει στη Σουηδία και ο επιθεωρητής-πρωταγωνιστής Άντερς Οικονομίδης.

Τρεις γυναίκες δολοφονούνται σε διάστημα λίγων ημερών. Το μόνο κοινό τους σημείο είναι ότι και οι τρεις είναι μετανάστριες. Οι αποτρόπαιες δολοφονίες με αποκεφαλισμό φέρνουν τον επιθεωρητή του Έρεμπρο Άντερς Οικονομίδη και την ομάδα του στο κυνήγι των μελών μιας ρατσιστικής οργάνωσης.

Οι ενδείξεις είναι ισχυρές και ο επιθεωρητής αναζητεί το μέλος της οργάνωσης που δολοφόνησε τις τρεις γυναίκες. Όμως, παρά την καταφανή σύνδεση των θυμάτων με την οργάνωση, για την οποία οι περισσότεροι στην ομάδα του Οικονομίδη είναι πλέον πεπεισμένοι, ο Άντερς διαισθάνεται ότι η υπόθεση δεν έχει κλείσει. Τελικά, όντως ο δολοφόνος είναι κάποιο μέλος της οργάνωσης ή μήπως υπάρχουν κάποια σοβαρά στοιχεία που δεν έχουν ακόμα αποκαλυφθεί;

Ο Βαγγέλης Γιαννίσης γράφει σε τριτοπρόσωση αφήγηση, με γλώσσα απλή, καθημερινή. Οι διάλογοι είναι ρεαλιστικοί, χωρίς υπερβολές και βερμπαλισμούς, ενώ το ψυχολογικό υπόβαθρο των χαρακτήρων είναι αρκετά καλό. Η ροή του κειμένου δεν είναι γρήγορη, ούτε αργή ώστε να κουράζει τον αναγνώστη, αντιθέτως είναι άρτια ισορροπημένη σ’ ένα ρυθμό που ακολουθεί το ύφος του συγγραφέα.

Το πιο θετικό στοιχείο του βιβλίου είναι ο χαρακτήρας του Άντερς Οικονομίδη. Δεν παρουσιάζει τα στοιχεία εκείνα που συναντούμε πολλές φορές σε αντίστοιχους ήρωες αστυνομικών μυθιστορημάτων, δεν χειραγωγείται ούτως ειπείν από τα πάθη του και δεν αυτοκαταστρέφεται, τουλάχιστον στο βαθμό που κάτι τέτοιο έχουμε συναντήσει σε άλλες περιπτώσεις. Ωστόσο, μπορούμε να διακρίνουμε την ψυχολογική διακύμανση και το βάρος τού «να λυθεί η υπόθεση», ως συγκλίνουσα προς τους «εκτός ορίων») άλλους ήρωες αντίστοιχων μυθιστορημάτων.

Έτσι λοιπόν, θα λέγαμε ότι έχουμε ένα αστυνομικό μυθιστόρημα που σαφέστατα είναι νουάρ, χωρίς όμως να επικεντρώνεται αποκλειστικά στον άνθρωπο και στην κοινωνία –κάτι που χειρίζεται άρτια ο συγγραφέας, ειδικά για το φαινόμενο του ρατσισμού και της ξενοφοβίας–, χωρίς να υποβιβάζει τη σπουδαιότητα της πλοκής και της ιστορίας γενικότερα.

«Το μίσος» είναι ένα αρκετά καλό δείγμα και δη για πρωτοεμφανιζόμενο συγγραφέα, εν αναμονή των καλύτερων στα επόμενα βιβλία του Βαγγέλη Γιαννίση.