Η ατομική διαστροφή μέσα στη συλλογική τρέλα

Το αστυνομικό μυθιστόρημα αποτελεί ένα από τα αγαπημένα είδη τον αναγνωστών, αν και κάποιοι ακόμα επιμένουν να το θεωρούν «εύκολο» και όχι αρκετά λογοτεχνικό είδος. Υπάρχουν βέβαια και αρκετά αστυνομικά βιβλία πρόχειρα ή βιαστικά γραμμένα. Ωστόσο, αρκετά είναι τα μυθιστορήματα που είναι πολύ καλά δομημένα και χρησιμοποιούν την αφηγηματική δομή του αστυνομικού κειμένου ως αφετηρία ή αφορμή για παραλληλισμούς με κοινωνικά, πολιτικά ή ιστορικά γεγονότα, αφήνοντας τον αναγνώστη να διαχειριστεί τους συσχετισμούς. Ένα τέτοιο δείγμα είναι και το «Μαύρο Αλγέρι» του Maurice Attia.

1962. Σε μια παραλία του Αλγερίου η αστυνομία ανακαλύπτει τα πτώματα της νεαρής Γαλλίδας Εστέλ και του Αλγερινού Μουλούντ. Ο αστυνομικός Πάκο Μαρτίνεθ, γιος Ισπανού αναρχικού, και ο συνεργάτης του Σουκρούν αναλαμβάνουν να εξιχνιάσουν την υπόθεση και να κατανοήσουν εάν πρόκειται για ρατσιστικό έγκλημα (η σχέση ανάμεσα σε μια Γαλλίδα και έναν Αλγερινό δεν θα μπορούσε να γίνει εύκολα αποδεκτή) ή για τρομοκρατική επίθεση της ακροδεξιάς OAS που αντιτίθεται στην ανεξαρτητοποίηση της Αλγερίας. Σκαλίζοντας την υπόθεση συναντούν τα άλλα πρόσωπα του δράματος: τον τρελαμένο τρομοκράτη αδελφό της κοπέλας που είναι εξαιρετικά εχθρικός, τον ανάπηρο αλλά διεστραμμένο πατέρα της που την κακοποιούσε σεξουαλικά από τα δεκαπέντε της, τη μητέρα του νεαρού που γνωρίζει περισσότερα για τη ζωή του γιου της από όσα θέλει να αποκαλύψει. Οι έρευνες τους ενοχλούν και ο Σουκρούν είναι το επόμενο θύμα της τρομοκρατίας, ενώ ο Πάκο έχει να παλέψει με τους δικούς του δαίμονες καθώς προσπαθεί να εντοπίσει και τους υπεύθυνους μιας άλλης τρομοκρατικής ενέργειας που άφησαν ανάπηρη την κοπέλα του την Ιρέν. Όλα αυτά εξελίσσονται μέσα σε ένα κλίμα τρομοκρατίας και σε ένα χώρο που δεν θυμίζει πόλη, αλλά ναρκοπέδιο αφού κάθε γωνία κρύβει ένα θανάσιμο κίνδυνο.

Η αφήγηση γίνεται στο πρώτο πρόσωπο, αλλά οι αφηγητές εναλλάσσονται: ο Πάκο, ο Σουκρούν, η Ιρέν, η γιαγιά του Πάκο που έχει χάσει τα λογικά της. Η χρήση πολλαπλών αφηγητών δίνει μια πιο σφαιρική εικόνα όχι τόσο των γεγονότων όσο των αισθημάτων που αυτά προκαλούν. Τα γεγονότα είναι δεδομένα. Αυτό που αλλάζει είναι ο τρόπος που επηρεάζουν τον καθένα από τους χαρακτήρες. Η δολοφονία του ζευγαριού δεν ενδιαφέρει κανέναν παρά μόνο τον Πάκο, καθώς η διαστροφή ενός γονιού είναι κάτι που αδυνατεί να διαχειριστεί. Η υπόλοιπη αστυνομία αδιαφορεί: οι κοινωνικές και πολιτικές συγκρούσεις τούς έχουν κάνει να πάρουν θέση αποστασιοποιημένη από όλα τα γεγονότα που εξελίσσονται γύρω τους – φοβούνται μήπως είναι τα επόμενα θύματα, ενδιαφέρονται μόνο για την επιβίωση. Μήπως ο Πάκο είναι ιδεαλιστής; Ίσως. Πιθανόν απλά να ψάχνει ένα γεγονός για να κρατηθεί, αναζητά τη λύση ενός αινίγματος για να κατευνάσει τις τύψεις του που δεν κατάφερε να εντοπίσει τους εγκληματίες που χτύπησαν την αγαπημένη του. Ή απλά προσπαθεί να επιβιώσει μέσα σε ένα κόσμο που έχει τρελαθεί και, όπως πάντα συμβαίνει σε κρίσιμες στιγμές, αδιαφορεί για την αξία της ανθρώπινης ζωής.