Το πάθος του ελληνικού λαού για χαρισματικούς ηγέτες

Ο Γιώργης Γιατρομανωλάκης γεννήθηκε στο Ζαρό Ηρακλείου Κρήτης. Σπούδασε κλασική φιλολογία και είναι καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Έχει γράψει βιβλία και άρθρα για τον Όμηρο, τη λυρική ποίηση, την τραγωδία, τον Αριστοτέλη, το Αρχαίο ελληνικό μυθιστόρημα, την αρχαία ελληνική λογοτεχνική κριτική και ασχολείται με τη μετάφραση κλασικών κειμένων. Τα ενδιαφέροντά του στρέφονται επίσης στη μελέτη της σύγχρονης νεοελληνικής λογοτεχνίας. Έχει γράψει βιβλία και άρθρα για τον Σολωμό, τον Σεφέρη, τον Σικελιανό, τον Ελύτη, τον Εμπειρίκο, το Ρίτσο, τον Εγγονόπουλο και άλλους.

Το μυθιστόρημά του, ”Χρονικό του Δαρείου”, όπως μας λέει ο συγγραφέας ”περιγράφει την πραγματικότητα που το ίδιο δημιουργεί. Επομένως, πρόσωπα και καταστάσεις εντάσσονται αναγκαστικά σε αυτή την επινοημένη πραγματικότητα”. Ωστόσο, από τις πρώτες σελίδες ο αναγνώστης αντιλαμβάνεται πως ό,τι γράφεται του είναι αρκετά γνωστό. Στην πραγματικότητα ο Δαρείος δεν είναι άλλος από τον Ανδρέα Παπανδρέου που παρουσιάζεται ως πρόεδρος του ΠΑΓΑΛΑΚ, το οποίο προέρχεται από μια υποτιθέμενη αρχέγονη ελληνική φυλή, τους Γαταν, οι οποίοι είχαν ως σύμβολο τον άνδρα-γάτο. Τον Παπανδρέου τον ονομάζει Δαρείο από το υποτιθέμενο ψευδώνυμό του της εποχής του παράνομου αγώνα. Το Χρονικό του προέδρου το γράφει, μετά το θάνατό του, ο έμπιστος γραμματικός του σε α’ πρόσωπο. Παραλλάσσονται ονόματα προσώπων και κομμάτων τα οποία είναι αλλαγμένα και κανείς δεν είναι ακριβώς αυτός που υπονοείται ότι είναι. Απαρηγόρητος αλλά υπερήφανος ο γραμματικός του Δαρείου περιγράφει τη λαμπρή πορεία της παράταξης και του αρχηγού του, τις μεγάλες πολιτικές, κοινωνικές, πολιτισμικές, γλωσσικές και ερωτικές αλλαγές. Αλλά όπως συμβαίνει με όλα τα επαναστατικά και πολιτικά κινήματα την ακμή τους την διαδέχεται η παρακμή. Έτσι έγινε και με το ΠΑΓΑΛΑΚ. Ο αρχηγός πεθαίνει. Γενικότερα, περιγράφεται η γενεαλογία του κινήματος και οι διάφορες φάσεις της εξέλιξής του. Αναδεικνύεται η μετάλλαξη του τρόπου ζωής των στελεχών του κόμματος μετά την άνοδο στην εξουσία και τις νέες νοοτροπίες τους. Κυρίαρχο ρόλο έχει ο Δαρείος που ενσάρκωσε το όραμα της μεγάλης αλλαγής.

Το μυθιστόρημα αυτό του Γιατρομανωλάκη μπορεί να χαρακτηριστεί ως πολιτική παρωδία, καθώς γίνεται χρήση στοιχείων σάτιρας και παρωδίας, όπως είναι η υπερβολή, η καρικατούρα, η λεκτική ειρωνεία, η διακωμώδηση, η παραμόρφωση, η απομίμηση, η παιγνιώδης ενασχόληση. Υποστηρίζει μια συγκεκριμένη θεωρητική και πολιτική άποψη για το πολιτικό κόμμα και τον ιδρυτή του. Στέκεται όμως περισσότερο στην εξωτερική πολιτική εικόνα του Δαρείου-Ανδρέα. Το κυρίως σώμα του μυθιστορήματος παρ’ όλο που ονομάζεται Χρονικό δεν κρατά τη χρονολογική σειρά των συμβάντων, αλλά διηγείται με συνεχή πισωγυρίσματα την άνοδο του Δαρείου στην εξουσία. Αυτό που προβάλλεται και καυτηριάζεται είναι το πάθος του ελληνικού λαού που επιθυμεί χαρισματικούς ηγέτες και προσπαθεί με κάθε τρόπο, αν δεν υπάρχουν, να εφεύρει νέους.