Διεκδικώντας την ενηλικίωση

Φανταστείτε έναν κόσμο που χωρίζεται σε Πεδινές και Ορεινές περιοχές: στις Πεδινές βρίσκονται οι πόλεις, με τις οργανωμένες κοινωνίες τους και τους κανόνες τους, ενώ στις Ορεινές περιοχές η γη είναι μοιρασμένη σε φέουδα (διαφόρων οικονομικών καταστάσεων), με κάθε λαό να διαθέτει ένα παράξενο χάρισμα. Και είναι αυτό το χάρισμα που διατηρεί τις ισορροπίες ανάμεσα στα φέουδα, που συχνά βρίσκονται σε διαμάχες. Με λίγα λόγια, αυτός είναι ο κόσμος που δημιούργησε η Ursula Le Guin (1922-2018) στην τριλογία  Χρονικά της Δυτικής Ακτής, με «Το χάρισμα» να αποτελεί το πρώτο μέρος.

Πρωταγωνιστής και αφηγητής της ιστορίας είναι ο Όρικ, ένας έφηβος, γιος του μπράντορ (αρχηγού) του Κάσπρομαντ. Το χάρισμα του λαού του είναι ταυτόχρονα εντυπωσιακό και τρομακτικό: διαθέτουν το χάρισμα της εξολόθρευσης με μια ματιά. Ο πατέρας του προσπαθεί να τον διδάξει πώς να το καλέσει και να το τιθασεύσει, αλλά όταν αυτό εμφανίζεται άγριο, τότε ο Όρικ δένει οικειοθελώς τα μάτια του για να μην βλάψει τους ανθρώπους που αγαπά. Η μητέρα του, η οποία προέρχεται από τις Πεδινές περιοχές, προσπαθεί να κρατήσει τις ισορροπίες και να συμπαρασταθεί στον άντρα και τον γιο της, παρόλο που δεν μπορεί να καταλάβει ακριβώς τι σημαίνει να έχεις το χάρισμα. Σύντροφος στο παιχνίδι και στις δουλειές είναι η Γκράι, μια συνομήλικη του Όρικ από το γειτονικό φέουδο του Ρόντμαντ, και το δικό της χάρισμα εκφράζεται με την ικανότητα να καλεί τα ζώα, γεγονός που κάνει τις γυναίκες του λαού της περιζήτητες στα κυνήγια. Η Γκράι, όμως, δεν μπορεί να το αντέξει αυτό, δεν μπορεί να γίνει υπεύθυνη για τον θάνατο ζώων. Ο μπράντορ Όγκι του Ντράμαντ, μιας περιοχής που συνορεύει με το Κάσπρομαντ, διαθέτει την ικανότητα του αργού μαρασμού και παράλληλα ακόρεστη δίψα για πλούτη και εξουσία. Προτείνει στον πατέρα του Όρικ να συγγενέψουν, αλλά η επίσκεψή τους στο Ντράμαντ σημαδεύεται από προσβολές και την ασθένεια της μητέρας του Όρικ. Ο θάνατός της λίγο καιρό αργότερα και η επίσκεψη ενός άντρα από τα Πεδινά αλλάζουν τον τρόπο σκέψης του νεαρού πρωταγωνιστή και τον οδηγούν σε μια απόφαση ανήκουστη για την παράδοση του λαού του.

Το μυθιστόρημα απευθύνεται σε νεαρούς αναγνώστες (και όχι μόνο, εάν είστε φαν της Le Guin).  Όπως πάντα, η συγγραφέας δημιουργεί έναν ολόκληρο κόσμο, με την ιστορία του, τα ήθη και τα έθιμά του, τραχύ και σκληρό, αλλά με νότες ανθρωπιάς (κυρίως χάρη στους δύο νεαρούς πρωταγωνιστές του). Θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως ένα μυθιστόρημα ενηλικίωσης, αλλά κατά τη γνώμη μας είναι κάτι ακόμα περισσότερο: είναι μια προσπάθεια ανίχνευσης των ορίων ανάμεσα στην ατομική ελευθερία και την ευθύνη απέναντι στη φατρία/οικογένεια. Πού σταματάει κάποιος να διεκδικεί αυτό που θεωρεί ότι είναι καλύτερο για τον εαυτό του; Το χάρισμα που φέρουν οι ηγέτες των διάφορων φέουδων αποδεικνύεται ευχή και κατάρα για αυτούς. Τους παρέχει την εξουσία, αλλά ταυτόχρονα τους κάνει πιόνια στην τοπική πολιτική και τους στερεί συχνά το δικαίωμα της επιλογής (εξαιρετικό παράδειγμα το ταπεινωτικό συνοικέσιο που προτείνουν στον Όρικ). Παράλληλα, έρχεται στο προσκήνιο η ευθύνη απέναντι στο ίδιο το χάρισμα και στον τρόπο που χρησιμοποιείται, καθώς φαίνεται, ανάλογα με την προσωπικότητα, να φέρνει στην επιφάνεια τον καλύτερο ή τον χειρότερο εαυτό κάποιου. Η διαδρομή, λοιπόν, προς την ενηλικίωση περιλαμβάνει διάφορα στάδια: συνειδητοποίησης, αποδοχής του χαρίσματος, διεκδίκησης του δικαιώματος επιλογής. Μπορούμε να πούμε, λοιπόν, ότι «Το Χάρισμα» δεν είναι απλά ένα ακόμα μυθιστόρημα φαντασίας για νέους αναγνώστες, αλλά ένας χάρτης γεμάτος ηθικούς προβληματισμούς και διλήμματα που καλείται ο αναγνώστης να ακολουθήσει μαζί με τους δύο νεαρούς πρωταγωνιστές.