«Αν ήταν όλα τέλεια σε τούτον τον κόσμο, δε θα υπήρχε τίποτα τέλειο»

Ντενί Ντιντερό

Στις ημέρες μας δεν είναι και πολύ συχνή η συνάντηση με αμιγώς λογοτεχνικά έργα, που φέρουν την ουσία και την σπουδαιότητα ενός λογοτεχνικού δημιουργήματος. Μπορεί να διαβάσεις μια καλή ιστορία, πιστούς χαρακτήρες, μια συμπαθητική γλώσσα, όμως μέχρι εκεί.

Στο βιβλίο «Τελευταία πόλη» η λογοτεχνία εκφράζεται σε όλο της το φάσμα και το μεγαλείο. Μια οικογένεια, ένας άντρας με τη γυναίκα του και το παιδί του, φεύγουν για να βρουν καταφύγιο εν μέσω πολέμου στη Βοσνία. Οι εικόνες που αντικρίζουν στο διάβα τους απολιθώνουν οτιδήποτε ανθρώπινο και ισορροπημένο υπήρχε εντός τους. Μια κατακαμένη γη, άνθρωποι κυριευμένοι από τα πρωτόγονα και ζωώδη ένστικτά τους, κοινωνίες που κάποτε έμοιαζαν ανθρώπινες.

Το ταξίδι της οικογένειας, η αναζήτηση της σωτηρίας, είναι μια διαδρομή γεμάτη εμπόδια, κινδύνους σε κάθε γωνιά – γεμάτη από την αγωνία για την εύρεση τροφής, τον πόλεμο για τη διατήρηση της ελπίδας, την κρυφή σκέψη να τελειώσει το μαρτύριο μια ώρα νωρίτερα. Το να διατηρηθείς ζωντανός, όντας μετανάστης μέσα στην ίδια σου τη χώρα, είναι η έξοδος από έναν λαβύρινθο, όπου τα ποσοστά δεν είναι με το μέρος σου. Και μέσα σ’ όλα αυτά, το να παλεύεις με το βαθύτερο κόσμο εντός σου, μειώνει απειλητικά τις πιθανότητες να βγεις τουλάχιστον σώος από αυτόν τον πόλεμο – γιατί να βγεις αλώβητος, δεν υπάρχει περίπτωση.

Το βιβλίο του Διονύση Μαρίνου με εξέπληξε από κάθε άποψη, καθ’ ότι δεν είχα διαβάσει το πρώτο του, το «Χαμένα κορμιά». Με πολύ καλή αφηγηματική τεχνική, συμπυκνωμένο και άμεσο λόγο, πλούσιο λεξιλόγιο και μεστό νόημα, ο αναγνώστης έχει ενώπιόν του ένα κείμενο γεμάτο από εικόνες, ανθρώπινα συναισθήματα και ψυχεδελικές καταστάσεις που καταδυναστεύουν οτιδήποτε ανθρώπινο και έλλογο.

Το στοιχείο, όμως, που με κέρδισε ήταν η ικανότητα του συγγραφέα να απεικονίσει μια κατάσταση που δεν άπτεται της δικής μας κοινωνικής ιστορίας των τελευταίων δεκαετιών, μια ικανότητα που δεν κρίνεται επιτυχημένη μόνο από την πολύ καλή σκιαγράφηση των γεγονότων και των εικόνων, αλλά και από την προβολή της κατάρρευσης ενός κόσμου, σε ενδόμυχο και εξωγενές επίπεδο, που σαν τραπουλόχαρτο καταρρέει, κατακερματίζοντας κάθε τι ουσιώδες, ανθρώπινο, ελπιδοφόρο.

Το βιβλίο του Διονύση Μαρίνου είναι ένα εξαιρετικό λογοτεχνικό έργο που καθηλώνει τον αναγνώστη, τόσο για την πολύ καλή αφήγηση, τη μεστότητα και το ύφος που καταδεικνύει το ταλέντο του συγγραφέα, όσο και για την ανάγκη του ατόμου να διατηρήσει τα στοιχεία και τα συστατικά εκείνα που τον χαρακτηρίζουν ως άνθρωπο, την ψυχή και τα όνειρά του.