Μια νέα Ιθάκη ξεπροβάλλει από την ομίχλη του χρόνου

Ο Κώστας Ακρίβος υπηρετεί την ελληνική λογοτεχνία πάνω από είκοσι χρόνια. Η γνωριμία μου με τη γραφή του ήταν όταν κυκλοφόρησε το βιβλίο του «Ποιος θυμάται τον Αλφόνς» (Μεταίχμιο, 2010). Μυθιστορήματά του έχουν μεταφραστεί στο εξωτερικό (Γερμανία, Ελβετία, Πολωνία, Ιταλία). Διηγήματά του έχουν μεταφραστεί σε περισσότερες χώρες.

Το καινούριο του βιβλίο με τον εξαιρετικό τίτλο «Τελευταία νέα από την Ιθάκη» είναι μια συλλογή διηγημάτων, όπου σε κάθε ιστορία φέρεται ως τίτλος ένα πρόσωπο από την Οδύσσεια, ενώ ακολουθεί ένα σύντομο απόσπασμα από το έργο του Ομήρου. Ένα τσιγγανάκι που νοσταλγεί το σπίτι του ως Τηλέμαχος. Μια γυναίκα, ως Αθηνά, προστατεύει με κάθε τρόπο τη ζωή των παιδιών της. Ο Κολοκοτρώνης, ως Λαέρτης, που σπαράζει για τον χαμό του γιου του. Οι χωροφύλακες, ως Μενέλαος, με σαφείς υποδείξεις και εντολές για την προσήκουσα συμπεριφορά των πολιτών. Ως Ερμής, ένας Τούρκος επιστρέφει έπειτα από δεκαετίες κειμήλια στους απογόνους μιας οικογένειας που εκδιώχθηκε παλαιότερα από την Τουρκία. Ως Αντίκλεια, το δέσιμο μιας μητέρας με τον γιο της. Ως Καλυψώ, μια γυναίκα σαγηνεύει τον χήρο πατέρα ενός φοιτητή. Ο Καβάφης ως Μέντορας και η σχέση του με τον Αλέξανδρο Σεγκόπουλο μέσω επιστολογραφίας. Μια γυναίκα που λέει τα χαρτιά με απρόσμενες εξελίξεις, ως Τειρεσίας. Η ιστορία ενός βιοπαλαιστή, ως Νέστορας. Ελπήνορας η ιστορία ενός άτυχου εθελοντή στους Βαλκανικούς πολέμους, που έμεινε άταφος σε μια χαράδρα. Ως Ευρύκλεια, η ζωοδότρα ελιά και ο μονόλογός της. Η ιστορία του Βασιλείου του Α’, ως Αγαμέμνονα, και η δίψα του για εξουσία παντί τρόπω. Ένας μοναχός με πολλή όρεξη για φαγητό ως Πολύφημος. Ως Ναυσικά, η αναζήτηση προίκας το 1671. Ως Ποσειδώνας, η εκδίκηση της εικόνας της Παναγίας σε μια ομάδα κυνηγών. Ως Αντίνοος, η επιλογή ενός ανθρώπου να συνταχθεί με τους Γερμανούς κατακτητές προκείμενου να εξαλειφθούν οι κομμουνιστές. Ως Κίρκη, η σαγήνη ενός ανέστιου. Ως Πηνελόπη, το γράμμα μιας γυναίκας, που έχασε τον άντρα της στην Κατοχή, προς τη Μέρκελ. Ως Αχιλλέας, η ιστορία ενός αξιωματικού που βοήθησε την Ελλάδα μετά τη δολοφονία Ιταλού αξιωματικού και την κατάκτηση της Κέρκυρας από τους Ιταλούς ως αντίποινα. Ως Ελένη, μια γυναίκα που αναστατώνει στο πέρασμά της. Ο Γεδεών, ως Εύμαρος, που δεν μπόρεσε να αλλαξοπιστήσει στ΄ αλήθεια. Ο Πέτρος Κόκκαλης ως Λευκοθέα, και μια ιστορία που ακούγεται σ’ ένα καφενείο την ημέρα της κηδείας του γιατρού. Ως Φήμιος, το αδιάκοπο τραγούδι. Ως συντρόφους του Οδυσσέα θα συναντήσουμε μια ομάδα τσιγγάνων που δεν της επιτρέπουν να ορίσει τη μοίρα της. Τέλος, ως Οδυσσέας, η ιστορία ενός μουσικού που κέρδισε τον κόσμο με τη μουσική και τον χαρακτήρα του, ακολουθώντας τη φλόγα της καρδιάς του.

Ενδεχομένως να σας κούρασα με την αναφορά σε όλες τις ιστορίες του βιβλίου. Όμως ήθελα να δείξω –κι ελπίζω να τα κατάφερα κάπως– τη σύνδεση που επιχειρεί ο Κώστας Ακρίβος ανάμεσα στα πρόσωπα της Οδύσσειας και στις μυθιστορίες και τα πραγματικά ιστορικά γεγονότα.
Ξεχωριστή ιδέα, ιδιαίτερη δομή, εκπληκτικός τίτλος. Μια εξαιρετική σύνθεση που ανυψώνεται ακόμα περισσότερο από τον μεστό λόγο και την καθάρια γλώσσα του συγγραφέα. Ο Ακρίβος γράφει με αφοπλιστική ειλικρίνεια, ανεπιτήδευτα, σκαλίζοντας με προσοχή τις ιστορίες που αφηγείται, είτε πρόκειται για φαντασία, είτε για πραγματικότητα.

Η αφήγηση στα διηγήματα είναι άλλοτε τριτοπρόσωπη κι άλλοτε πρωτοπρόσωπη. Η ροή δεν κομπιάζει σε κανένα σημείο του βιβλίου, ενώ τα ιστορικά στοιχεία είναι τρόπον τινά το σήμα κατατεθέν του Κώστα Ακρίβου.

Εν κατακλείδι, θεωρώ τον Κώστα Ακρίβο μια από τις πιο σημαντικές πένες της εποχής μας, όχι μόνο για όσα πλάθει εκ του μη όντος, αλλά και για εκείνα που μεταφέρει ως κοινωνός της λογοτεχνίας, της ιστορίας και της παράδοσης. Ένας αγνός ιδεολόγος που υπηρετεί και προσπαθεί να αναδείξει τα θεμέλια της λαογραφίας και της ιστοριογραφίας μας, που εντόνως εξακολουθούμε να προτιμούμε ερειπωμένα.