«Τι, ιστορία και αυτή!»
10/5/1981, Φρανσουά Μιτεράν
Η Αννί Ερνώ (Annie Ernaux) γεννήθηκε στη Γαλλία το 1940. Σπούδασε φιλολογία στο Πανεπιστήμιο της Ρουέν και για μια δεκαετία εργάστηκε ως καθηγήτρια μέσης εκπαίδευσης. Το 1974 κυκλοφόρησε το πρώτο της μυθιστόρημα και το 1984 τιμήθηκε με το βραβείο Renaudot για το έργο της“La place” (ελλ, «Η θέση», εκδ. Χατζηνικολή). Τα βιβλία της διδάσκονται στη γαλλική μέση εκπαίδευση ως σύγχρονη κλασική λογοτεχνία. «Τα χρόνια» είναι το τελευταίο της βιβλίο, για το οποίο τιμήθηκε με τα βραβεία Marguerite Duras (2008) και François Mauriac (2008).
Η συγγραφέας στο βιβλίο της αυτό, το οποίο δεν είναι χωρισμένο σε κεφάλαια και δεν έχει μια συγκεκριμένη πλοκή, αφηγείται σαν να ξεφυλλίζει ένα άλμπουμ φωτογραφιών κιτρινισμένων από τα χρόνια, με στιγμιότυπα ζωής και μνήμες που σβήνουν μέσα στο χρόνο αφήνοντας μόνο τις λέξεις να υπάρχουν για να καταγράψουν το παρόν και το μέλλον.
Η γραφή μέχρι το μέσον του βιβλίου εμφανίζεται απρόσωπη. Κι εκεί γύρω στο μέσον μέσα από τα “στασίματα” της συγγραφέως γίνεται αντιληπτό πως ηρωίδα είναι η ίδια που μέσα από τη δική της ζωή καταγράφει την περίοδο από το 1940 έως σήμερα. Και όλη η ιστορία εκτυλίσσεται γύρω από τα κυριακάτικα οικογενειακά τραπέζια όπου τα θέματα των συζητήσεων αποτυπώνουν τις εποχές. Κοινωνιολογικά, πολιτικά, καταναλωτικά. Τα μουσικά κομμάτια, αποσπάσματα από ταινίες, στροφές από ποιήματα, ρήσεις που ανήκουν σε κάποια εποχή, ο Μάης του ’68, το αυτοκίνητο, η θέση της γυναίκας στην κοινωνία, η ισότητα των φύλων, η αντισύλληψη, τα παιδιά του σωλήνα, το δικαίωμα στην άμβλωση, η παρένθετη μητέρα, το έιτζ, η ανεργία, το ασφαλιστικό και το συνταξιοδοτικό άλυτο για τους εργαζόμενους ακόμη, η λαθρομετανάστευση, η υπερθέρμανση του πλανήτη, η τεχνολογία, οι μη εμπνευσμένοι πολιτικοί, το ευρώ, τα σίριαλ, τα ριάλιτι, η τρομοκρατία, οι Δίδυμοι Πύργοι, και οι συνήθειες, αποτυπώνουν το χθες ακολουθώντας τη χρονολογική εμφάνισή του στη ζωή των ανθρώπων, ενώ η αγορά τούς μετατρέπει σταδιακά σε καταναλωτές μιας ζωής χωρίς έμπνευση, βιαστικής και μηχανοποιημένης, όπου τα αισθήματα συρρικνώνονται αφήνοντας χώρο στις πρόσκαιρες υλικές επιθυμίες και κατακτήσεις. Ταυτόχρονα διαψεύσεις ιδεολογικών επαναστάσεων και αγώνων εμφανίζονται συνεχώς, οι οποίες καταγράφονται με πόνο, από μια συνειδητοποιημένη πολίτη η οποία αναφωνεί: είμαστε καταδικασμένοι!!
Και ο έρωτας παρών, ενίοτε αντισυμβατικός, δίνει νόημα στη ζωή και ίαση παράλληλα.
H Αννί Ερνώ με τη ματιά μιας γυναίκας που έχει ζήσει όλους τους ρόλους του φύλου της και νοιώθοντας ίση προς όλους, αποτυπώνει μέσα από τις δικές της ηλικιακές περιόδους τη ζωή του καθενός από εμάς, ενώ αντιστέκεται στο χρόνο διατηρώντας με εσωτερική παρατεταμένη εφηβεία την ελπίδα για το αύριο και τον έρωτα. Και όλα αυτά γύρω από τα κυριακάτικα οικογενειακά τραπέζια που διασφαλίζουν τη συνοχή σ’ ένα θεσμό που σταδιακά εξαφανίστηκε λόγω της διάλυσης της πυρηνικής οικογένειας .
Η συγγραφέας με ώριμη γραφή, όπου ο πλούτος της γλώσσας συναγωνίζεται τον πλούτο των συναισθημάτων και των ακριβών περιγραφών, γοητεύει τον αναγνώστη προκαλώντας του εσωτερικούς κραδασμούς, όπου ο πόνος για τις διαψεύσεις των ιδεών, το μη διαρκές του έρωτα και το περαστικό των ανθρώπων από τη ζωή αποτυπώνονται με ύπουλα ελεγχόμενο πόνο, κάνοντας τον αναγνώστη να πονά πιο πολύ. Η εξαιρετική μετάφραση της Ρίτας Κολαΐτη είναι μια πρόσθετη αξία στο βιβλίο, διότι αναδεικνύει τον πλούτο της γλώσσας, το βάθος των ιδεών και των συναισθημάτων, διατηρώντας και μεταφέροντας την ατμόσφαιρα του βιβλίου.
