Πάνδημες Αφροδίτες των μπουντουάρ

Με ρέουσα και ποιητική γραφή η Ευαγγελία Κουλιζάκη, συγγραφέας και εκδότης της Sestina, μας παρουσιάζει σε αυτήν την καλαίσθητη έκδοση τα πορτρέτα γυναικών που στην εποχή τους, στο Παρίσι του 19ου αιώνα, έκαναν θραύση στον ανδρικό πληθυσμό της αστικής τάξης και της αριστοκρατίας, ως εταίρες πολυτελείας: γυναίκες που στις «δόξες τους» είχαν το κοσμικό Παρίσι στα πόδια τους ίσως λιγότερο με την ομορφιά τους, και περισσότερο με την προσωπικότητά τους, τα καπρίτσια τους και κυρίως με τον μύθο τους, όπως τον καλλιέργησε με τέχνη η καθεμία γύρω από το όνομά της. Τον μύθο του θηλυκού που ανήκει σε όλους (πιο σωστά σε όσους έχουν να πληρώσουν τον πολυέξοδο βίο του) αλλά ταυτόχρονα σε κανέναν, εξ ου και παραμένει άπιαστο και ποθητό σαν ιδανικό. Ή σαν είδωλο.

Έχοντας διαβάσει τη «Νανά» του Εμίλ Ζολά σε πολύ νεαρή ηλικία (και έχοντας εντυπωσιαστεί από μια φράση που η ηρωίδα επαναλάμβανε όταν βρισκόταν σε δυσκολίες), χάρηκα που την ξανασυνάντησα στις σελίδες του βιβλίου, μέσα από τις ιστορίες των πραγματικών γυναικών από τις οποίες «γεννήθηκε» ως έμπνευση για τον συγγραφέα. Και είναι στ’ αλήθεια γοητευτικές αυτές οι ιστορίες των εταίρων (για κάποιες εξ αυτών η έκδοση περιλαμβάνει και φωτογραφίες τους), τόσο που καταλαβαίνεις σε μεγάλο βαθμό γιατί ασκούσαν ανάλογη γοητεία και οι ίδιες: η άνοδος και η πτώση τους στο στερέωμα της κοσμικής ζωής, ο σπάταλος βίος τους, οι σκανδαλώδεις για την εποχή δημόσιες εμφανίσεις τους, οι ακρότητες των εραστών τους και οι τρόποι που μηχανεύονταν εκείνες για να τους καταστήσουν «θύματά» τους, αντιστρέφοντας τους ρόλους της κυριαρχίας ανάμεσα στα δύο φύλα στην πατριαρχική κοινωνία. Εδώ δεν συναντάμε εξαθλιωμένες Φαντίνες όπως στους «Άθλιους» του Ουγκώ, που αναγκάζονται να εκπορνευθούν λόγω των κοινωνικών συνθηκών, αλλά γυναίκες που σε μεγάλο βαθμό επέλεξαν τον βίο της εταίρας. Και αυτό καθιστά μια τεράστια διαφορά.

Η αφήγηση της Ευαγγελίας Κουλιζάκη που επιχειρεί ταυτόχρονα με την εξιστόρηση μία ψυχολογική και κοινωνική προσέγγιση της ζωής των εταίρων, και την εμπλουτίζει με λογοτεχνικές αναφορές, προσθέτει κατά πολύ στο ενδιαφέρον της ανάγνωσης.