Θα μπορούσα να διαβάζω για πάντα αυτό το βιβλίο και να μην το χορταίνω.
Σαν ψαλμός στη Δικαιοσύνη, σαν ύμνος στην Ελευθερία, αυτό το λογοτεχνικό αριστούργημα διαβάζεται σαν ποταμός που αρδεύει πολλές κοιλάδες. Ας ξεκινήσουμε από το μονοτονικό. Ως μεσήλιξ, θα προτιμούσα για μια τέτοια γλωσσοπλαστική δεινότητα το πολυτονικό με βαρείες, όμως δεν θα με χάλαγε και το τελείως ατονικό, ή ακόμα και η κεφαλαιογράμματη γραφή χωρίς κενά, όπως στις αρχαίες επιγραφές, για τον απλούστατο λόγο ότι κυριαρχεί η μουσική του νοήματος και το σημαίνον του σημαινομένου. Αυτή η υπερ-νοησιαρχική έκρηξη του δεξιού ημισφαιρίου του εγκεφάλου (αν είναι δεξιόχειρας ο Κώστας Βούλγαρης, άλλως πως του …αριστερού – παρεκτός κι αν είναι αμφιδέξιος-αμφίχειρας…).
Αυτή η υπέρβαση κάθε αναμενόμενης λογοκρατίας, καθιστά το κείμενο αυτόχρημα ποιητικό και «προφητικό», με την έννοια της έκστασης που συναντάμε στα «μεγάλα» μνημεία Λόγου και Τέχνης που έφτασαν έως εμάς. Όμως δεν έχει κανένα μυστικιστικό, απόκρυφο ή κρυπτικό στοιχείο αυτή η «Αποκάλυψη». Αντιθέτως, είναι ηλίου φαεινότερη η διακηρυσσόμενη Αλήθεια απελευθερώσεως του ανθρωπίνου όντος από ψευδαισθήσεις και φενάκες, εθελοδουλίες, φοβίες και τρόμους μεταφυσικούς…
Τα ιδανικά του Διαφωτισμού, τα συνθήματα της Γαλλικής Επανάστασης, η Ελευθερία, η Ισότητα, η Αδελφότητα, η Δικαιοσύνη (που δεν είναι πάντα ταυτόσημη με την Ισονομία), υποφώσκουν και στοιχειώνουν αυτό το εξαιρετικό κείμενο που κυκλοφορεί «εκτός εμπορίου», αφού το αντίθετο θα ήταν σολιψισμός και «λογικόν παράδοξον».
Αυτό το επίτευγμα της συλλογικής ανθρώπινης συνειδητότητας διά του νοός ενός ευγενούς κι ευγενικού μαχητή των ανθρωπίνων δικαιωμάτων κι όχι μόνον στον άυλο τομέα του Πνεύματος, διαβάζεται και αποσπασματικά κι επιλεκτικά, αφού παρά την αυστηρή δόμησή του σε κεφάλαια και υποκεφάλαια είναι –κατά τη γνώμη μου– ένα ψηφιδωτό, όπου ο Κώστας Βούλγαρης επιχειρεί να ανασυνθέσει ψήγματα Αρχαίας Σοφίας, προσωκρατικής και προ-μονοθεϊστικής, τα οποία όμως ενδέχεται κι αποδεικνύονται ότι είναι εναλλάξιμα κι ανταλλάξιμα…
Με αυτό εννοώ ότι όπως στη Μουσική, στην καθαρή μαθηματική τέχνη της Αρμονίας, τα μουσικά «μέτρα» διαβάζονται κι ερήμην των προγενεστέρων ή των μεταγενεστέρων τους, έτσι κι εδώ, κάθε παράγραφος, κάθε απόσπασμα αποκτά τη δική του αυτοτελή οντότητα κι εγγράφεται ανεξίτηλα στη συνείδηση του επαρκούς συνδημιουργού αναγνώστη που κατέχει την ελληνική γλώσσα στη διαχρονική της λαμπρότητα και δεν περιορίζεται από την κάθε φορά καθομιλουμένη κι απλοποιημένες ιδιολέκτους για εμπορική χρήση…
Ο Κώστας Βούλγαρης φαίνεται πως εδώ «υπακούει» στην εσωτερική λογική του γλωσσικού μας κώδικα όπως εμπλουτίστηκε εδώ και χιλιάδες χρόνια κι αφήνεται ελεύθερος να εκφραστεί ερήμην κάθε νοησιαρχικής αυτολογοκρισίας και δεν διστάζει να «εκτεθεί» παραληρώντας ποιητικώς εις αναζήτησιν του χαμένου Παραδείσου της προ-γνωσιακής Ανθρωπότητας.
Υπόδειγμα ελευθερίας στη συνεκτική και σώφρονα χρήση του εκφραστικού κώδικα της διαχρονικής ελληνικής γλώσσας, ο Κώστας Βούλγαρης συνθέτει μία σύγχρονη τοιχογραφία της παρακμής του Δυτικού Πολιτισμού μας κι επιχειρεί τη διόραση (που δεν είναι ταυτόσημη με την προ-όρασιν) ικανή να μας καταστήσει προετοιμασμένους να επιβιώσουμε στις μεγάλες αλλαγές που έρχονται.
«Ποιητής προφήτης» (poeta vates) ο Κώστας Βούλγαρης θα δει το εξαιρετικό και μοναδικό στην ιδεολογική κι εκφραστική του τόλμη πόνημά του αυτό να ανατυπώνεται πολλές φορές στις δεκαετίες που θα έρθουν, κι όχι μόνο σε μονοτονικό, σαν υπόδειγμα της αναδυομένης ποιητικότητος στα σκιερά και πάμφωτα χρόνια της Κρίσης, στο γλυκοχάραμα μιας καινούργιας Αναγέννησης, αμέσως πριν από την Ανέσπερη Ανατολή του Ήλιου της Δικαιοσύνης που θα σημάνει την οριστική απελευθέρωση του ανθρωπίνου είδους από εσωτερικά κι εξωτερικά δεσμά. Κι όποιος λέει ότι δεν υπάρχουν πνευματικοί άνθρωποι σήμερα κι ότι δεν μιλάνε, σφάλλει. Πλανάται πλάνην οικτράν όποιος πιστεύει ότι μια οικονομική κρισούλα, μια περιστασιακή ή διαρκέστερη οικονομική ανέχεια θα οδηγήσει το Πνεύμα σε μαρασμό και λιμοκτονία. Το ακριβώς αντίθετο συμβαίνει. Και η απόδειξη; Σε αυτό το διαυγέστατο, κρυστάλλινο, καθαρό (από κάθε πλευρά) έργο της ευαισθησίας, της διάνοιας και της γλωσσοπλαστικής δεινότητας ενός και μόνου ανθρώπου, που κουβαλάει την εγγενή σοφία του μακραίωνου γλωσσικού θησαυρού που καλείται σήμερα να μεταπλάσει σε πνευματική τροφή, συνεκτική, δομημένη και δημιουργικώς αφομοιώσιμη…
Σταματώ εδώ γιατί έχω πολλά να πω και θα μπορούσα να μιλάω για μέρες…
