Μια δίκη… για το τέλος

Κατά τη διέλευση της ιστορίας από τους αιώνες, μια από τις μεγαλύτερες αυτοκρατορίες που άφησαν έντονο το στίγμα τους ήταν η Ρωμαϊκή. Με αυτοκράτορες που δυνάστευσαν τον κόσμο, άλλοι επιχείρησαν να επεκτείνουν την επικράτειά τους, ορισμένοι οδήγησαν τον άνθρωπο σε ένα ανώτερο επίπεδο. Όπως όλες όμως οι αυτοκρατορίες, έτσι κι αυτή βρίθει από ραδιουργίες, τη δίψα του ανθρώπου για  δόξα και εξουσία, από διαφθορά και από δολοφονίες.

Το βιβλίο της Χέλα Χάασε μας μεταφέρει στο 414 μ.Χ., όταν η Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία βρίσκεται προ του τέλους και με τους βαρβάρους να παρατάσσονται προ των πυλών. Ο αυτοκράτορας Ονώριος έχει περιοριστεί στην περιοχή της Ραβένας, περιστοιχισμένος από μια άκρως διεφθαρμένη αυλή. Ενώ ο εκνευρισμός αναδύεται από κάθε σπιθαμή, μια ομάδα ειδωλολατρών δικάζεται για μαύρη μαγεία και μαντεία.

Σε πρώτο επίπεδο η δίκη δεν θα προκαλούσε ζωηρό ενδιαφέρον, αφού τέτοιες δίκες ήταν συχνό φαινόμενο την εποχή εκείνη, όμως ανάμεσα στους κατηγορούμενους βρίσκεται ένας άντρας που η καταγωγή του προκαλεί πολλά ερωτηματικά. Το όνομα αυτού, Κλαύδιος Κλαυδιανός. Γεννημένος στις όχθες του Νείλου και ποιητής στην αυτοκρατορική αυλή, ο άντρας αυτός θα έρθει αντιμέτωπος με τον έπαρχο Αδριανό, ανώτερο δικαστή της Ρώμης, που εκπροσωπεί τη χριστιανική κυριαρχία. Μια σύγκρουση ανάμεσα σε δύο άντρες, δύο πολιτισμούς, δύο θρησκείες, με ένα αποτέλεσμα…

Το βιβλίο της Χέλα Χάασε χωρίζεται σε τρία μέρη, ενώ η αφήγηση διαφέρει σε κάθε μέρος, άλλοτε είναι πρωτοπρόσωπη και άλλοτε τριτοπρόσωπη. Η γλώσσα είναι ανάλογη της εποχής, ενώ ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει το γεγονός ότι η συγγραφέας στο μεγαλύτερο τμήμα του κειμένου χρησιμοποιεί ενεστωτικό χρόνο. Το πλήθος διαλόγων και η σκιαγράφηση των χαρακτήρων μέσα από τις πράξεις τους, προσδίδει στο έργο μια έντονη αίσθηση θεατρικότητας. Οι αναδρομές στο παρελθόν των ηρώων θέτουν γερά θεμέλια στη στοιχειοθέτηση των προσωπικοτήτων τους, διαμορφώνοντας μια κατάσταση που μοιάζει καθ’ όλα πραγματική ενώπιον του αναγνώστη.

Από τα θετικότερα στοιχεία του έργου είναι η περιγραφή με έμμεσο τρόπο, μέσω της υπόθεσης, της εποχής του τέλους της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, των θεσμών, της πολιτείας και των κοινωνικών συναναστροφών. Η απεικόνιση του ήθους, των ανθρώπων, των μηχανορραφιών και των συγκρούσεων παρουσιάζεται εξαιρετικά και ρεαλιστικά. Ίσως το πιο ωραίο σημείο είναι ο εξαιρετικός μονόλογος προς το τέλος του βιβλίου, που απογειώνει σε μεγάλο βαθμό την αξία του έργου. Εν κατακλείδι οφείλουμε να ομολογήσουμε ότι η ανάγνωση απαιτεί την προσοχή του αναγνώστη, όμως είναι βέβαιο ότι μόλις τελειώσει την τελευταία σελίδα θα συναισθανθεί τη μοναδικότητα του κειμένου.