Μετααποκαλυπτική ζωή
Οι δυστοπίες ενός όχι και τόσο μακρινού μετααποκαλυπτικού μέλλοντος αποτελούν τα τελευταία χρόνια σημαντικό μέρος της συγγραφικής παραγωγής. Άλλοτε ως περιπέτεια φαντασίας, άλλοτε τρόμου και μερικές φορές, όπως συμβαίνει και με το βιβλίο της Mandel, ως καθαρή λογοτεχνία.
H Emily St. John Mandel γεννήθηκε στη Βρετανική Κολομβία του Καναδά. Είναι συγγραφέας τεσσάρων μυθιστορημάτων. Με τον «Σταθμό Έντεκα» ήταν υποψήφια για τα National Book Award και PEN/Faulkner Award, ενώ κέρδισε το Arthur C. Clarke Award (2015). Για προηγούμενο μυθιστόρημά της, το “The Singer’s Gun”, βραβεύτηκε με το Prix Mystère de la Critique (2014). Ζει στη Νέα Υόρκη με τον άντρα της.
Βρισκόμαστε λίγο πριν από την καταστροφή. Ο διάσημος ηθοποιός Άρθουρ Λιάντερ πεθαίνει πάνω στη σκηνή, μπροστά στα μάτια της μικρής ηθοποιού Κίρστεν. Ο Τζίβαν Σόντρι προσπαθεί να τον σώσει, όμως δεν τα καταφέρνει. Καθώς ο Τζίβαν γυρίζει σπίτι του, μια είδηση επικαλύπτει τον θάνατο του γνωστού ηθοποιού: κρούσματα γρίπης έχουν κάνει την εμφάνισή τους και ήδη κάποια μέρη έχουν τεθεί σε καραντίνα. Ο ιός εξαπλώνεται ραγδαία και ο αφανισμός του ανθρώπινου είδους επέρχεται γοργά.
Δύο δεκαετίες αργότερα η Κίρστεν περιφέρεται στον μετααποκαλυπτικό κόσμο μαζί με την Περιπλανώμενη Συμφωνία, όπου παίζουν έργα του Σαίξπηρ με τη συνοδεία μουσικής. Στην περιπλάνησή τους θα συναντήσουν σκόρπιες μικρές κοινωνίες, όπου ο κίνδυνος ελλοχεύει ανά πάσα στιγμή και η επιβίωση είναι ένας καθημερινός αγώνας. Στιγμιότυπα του παρελθόντος εμφανίζονται είτε μέσω αντικειμένων που βρίσκουν στον δρόμο τους, είτε ως άτακτες εικόνες που έρχονται ως αναμνήσεις. Ο κόσμος που κάποτε γνώριζαν έχει χαθεί διά παντός. Και σ’ έναν κόσμο όπου τα άγρια ένστικτα έχουν απελευθερωθεί, πρέπει να επιβιώσουν με κάθε τρόπο.
Στο μυθιστόρημά της η Mandel εστιάζει στους χαρακτήρες και στη ζωή τους, τόσο πριν από την επιδημία, όσο και μετά. Γραμμένο σε τριτοπρόσωπη αφήγηση και με λυρική γλώσσα, η Mandel παρουσιάζει ένα έργο εξαιρετικό λογοτεχνικά, που αγκιστρώνει τον αναγνώστη από την πρώτη του σελίδα. Με απαράμιλλο ύφος, κερδίζει την καθολική προσήλωση του αναγνώστη, λες και ακόμα κι αν έγραφε τη λίστα για το σούπερ μάρκετ, θα το διάβαζες με το ίδιο αμείωτο ενδιαφέρον. Άρτια απεικόνιση των χαρακτήρων, τόσο στον γνωστό κόσμο –πριν από την επιδημία– όσο και μετά στα άγνωστα και δύσβατα μονοπάτια.
Η δομή του μυθιστορήματος της Mandel θα μπορούσε να χαρακτηριστεί άναρχη, καθ’ ότι κάθε κεφάλαιο διαφέρει από το προηγούμενο, τόσο σε πρόσωπα όσο και σε εποχή. Κι όμως, είναι τοποθετημένα τα κεφάλαια τόσο προσεκτικά που ο αναγνώστης δεν χάνεται, ούτε μπερδεύεται, αντιθέτως χτίζει ψηφίδα ψηφίδα την εικόνα όλης της ιστορίας.
Ειδική μνεία πρέπει να γίνει και στην εξαίρετη μετάφραση της Βάσιας Τζανακάρη που αποτυπώνει εύστοχα και λειτουργικά το κείμενο της Mandel. Πολύ καλαίσθητη, επίσης, και η έκδοση των εκδόσεων Ίκαρος, με πολύ όμορφο εξώφυλλο.
Ένα εξαιρετικό μυθιστόρημα χαρακτήρων, αλλά και τον κόσμο, όπως τον ξέρουμε, οφείλοντας ωστόσο να έχουμε κατά νου ότι τίποτα δεν θεωρείται δεδομένο.
