Πώς το όνειρο της επανάστασης έγινε ο εφιάλτης του ολοκληρωτισμού

Είναι καλά εδώ στων Σοβιέτ τη χώρα,

μόνο που δυστυχώς, ποιητές δε βρίσκεις τώρα.

Μαγιακόβσκη

Συνήθως η κριτική παρουσίαση ενός βιβλίου ξεκινάει με τα θετικά του στοιχεία. Αυτή τη φορά ας αρχίσουμε αντίστροφα: πρόκειται για ένα βιβλίο δύσκολο, που το περιεχόμενό του θα σας κάνει να θυμώσετε – πολύ. Αν όμως σας αρέσουν οι προκλήσεις και αποφασίσετε να αναμετρηθείτε μαζί του, τότε σας το συνιστώ ανεπιφύλακτα. Τελειώνοντας τις 800 σελίδες του, θα έχετε ένα μεγάλο κέρδος. Θα κατανοήσετε τι σημαίνει επίσημη Ιστορία και πώς κατασκευάζεται από την εκάστοτε εξουσία, ενώ θα έχετε γίνει κατά πολύ σοφότεροι σχετικά με τους τρόπους ανίχνευσης της αλήθειας κάτω από τόνους ψέματος.

Σελίδα τη σελίδα σ’ αυτό το ογκώδες πόνημα ακολουθούμε την ματωμένη πορεία του ”συντρόφου Ιωσήφ Στάλιν”, από τα νεανικά του χρόνια ως φοιτητής της Ιερατικής Σχολής που γράφει λυρικά ποιήματα μέχρι τον μυστηριώδη θάνατό του. Η καθοριστική του γνωριμία με τον επίγειο θεό του Λένιν απ’ τον οποίο διδάχθηκε τα πάντα, ο σκιώδης ρόλος του στη διάρκεια της οκτωβριανής επανάστασης, η ανάδειξή του στην ηγεσία της Σοβιετικής Ένωσης με την εξόντωση εχθρών και φίλων, η  δημιουργία μιας τεράστιας αυτοκρατορίας με τον ίδιο ως Μεγάλο Αφέντη, η κορυφαία ιστορική στιγμή του ως ηγέτης της Ρωσίας κατά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο – όλα εκτυλίσσονται με αμεσότητα μπροστά στα μάτια του αναγνώστη, τυλιγμένα στην ζοφερή ατμόσφαιρα ενός πολιτικού θρίλερ.

Ο Ρώσος Έντβαρντ Ρατζίνσκι, βιογράφος και θεατρικός συγγραφέας, χτίζει την αφήγηση σαν θεατρικό έργο με τρεις πράξεις, χωρίζοντας το βιβλίο σε τρία μέρη που το καθένα αναφέρεται σε μια περίοδο της ζωής του Στάλιν. Παράλληλα παραμένει πιστός στο ρόλο του ιστορικού, με συχνές αναφορές στις προσπάθειές του να ανακαλύψει την αλήθεια στα μυστικά αρχεία όχι μόνο για την πολιτική διαδρομή, αλλά και για την προσωπική ζωή του ”πατερούλη” – έργο ιδιαίτερα δύσκολο, μια και ήταν μαέστρος στο να εξαφανίζει στοιχεία και ντοκουμέντα που δεν ταίριαζαν στο μεσσιανικό του προφίλ.

Ιδιαίτερη μνεία πρέπει βέβαια να γίνει στoν συναισθηματικά φορτισμένο πρόλογο του Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες, όπου ο μεγάλος συγγραφέας περιγράφει ποιητικά το ταξίδι του στη Σοβιετική Ένωση. Η καλή μετάφραση, που διασώζει την θεατρική γλώσσα και πλοκή του κειμένου, καθώς και το φωτογραφικό υλικό στο τέλος του βιβλίου, ενισχύουν ακόμα περισσότερο το επιτυχημένο αποτέλεσμα της παρούσας έκδοσης.

Ο Ρατζίνσκι δημιουργεί με τη δυνατή του πένα κάτι περισσότερο από τη βιογραφία ενός αμφιλεγόμενου πολιτικού ηγέτη: με σκηνικό το θέατρο της μεγαλύτερης επανάστασης του εικοστού αιώνα, παρουσιάζει στο κοινό ένα μεγαλειώδες έπος για τη ζωή και το θάνατο ενός ονείρου, ενός λαού που πίστεψε σ’ αυτό και μιας μυθικής πια χώρας, της ΕΣΣΔ – μια χαμένη ”Ατλαντίδα” αναδύεται μέσα από τους ωκεανούς αίματος των σταλινικών διώξεων και μας διηγείται την ιστορία της.