Η Ιστορία της αρχαίας Ρώμης  ξεκινά στα μέσα του πρώτου αιώνα π. Χ. , πάνω από 600 χρόνια από την ίδρυση της πόλης. Ξεκινά με επαγγελίες επανάστασης, με μια τρομοκρατική συνωμοσία για την καταστροφή της πόλης, με μυστικές επιχειρήσεις και δημόσιους λόγους, με μια μάχη ανάμεσα σε Ρωμαίους και Ρωμαίους, και με τη σύλληψη πολιτών (αθώων και μη) και την εκτέλεσή τους με συνοπτικές διαδικασίες για το συμφέρον της εσωτερικής ασφάλειας.

Η Ιστορία της Ρώμης αποτελεί μεγάλη πρόκληση. Δεν υπάρχει μία Ιστορία της Ρώμης ιδίως από τη στιγμή που ο ρωμαϊκός κόσμος απλώθηκε πολύ πέρα από την Ιταλία. Η Ιστορία της Ρώμης δεν είναι η ίδια με την Ιστορία της ρωμαϊκής Βρετανίας ή της ρωμαϊκής Αφρικής. Για την πρωϊμότατη Ιστορία της και για τον 4^ο αιώνα π. Χ., όταν επεκτεινόταν από χωριουδάκι σε μείζονα παίχτη της ιταλικής χερσονήσου, δεν υπάρχει καμιά Ιστορία γραμμένη από Ρωμαίους της εποχής, οπότε τα γεγονότα δεν μπορούν να ανασυσταθούν με αρκετή λεπτομέρεια. Πρόκειται για μια Ιστορία που γράφεται και ξαναγράφεται συνεχώς. Σε ορισμένα θέματα γνωρίζουμε περισσότερα πράγματα για την αρχαία Ρώμη απ’ όσα γνώριζαν οι ίδιοι οι Ρωμαίοι. Μπορούμε να μιλήσουμε για ένα έργο εν εξελίξει.

Πρέπει να επισημανθεί ότι οι Ρωμαίοι δεν ξεκίνησαν με ένα μεγαλεπήβολο σχέδιο κατάκτησης του κόσμου. Παρόλο που τελικά πράγματι προέβαλαν την αυτοκρατορία τους σαν να ήταν κάποιου είδους επιταγή της μοίρας, οι λόγοι που βρίσκονται αρχικά πίσω από τη στρατιωτική τους επέκταση σε όλη τη Μεσόγειο και ακόμα πιο πέρα αποτελούν ένα από τα αινίγματα της Ιστορίας. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι οι ρωμαϊκές νίκες ήταν φοβερές. Η κατάκτηση της Γαλατίας από τον Ιούλιο Καίσαρα, έχει συγκριθεί όχι αδίκως με γενοκτονία, και οι ίδιοι οι Ρωμαίοι την επέκριναν τότε με ανάλογους χαρακτηρισμούς. Όμως η Ρώμη επεκτάθηκε μέσα σ’ έναν κόσμο όχι κοινοτήτων που ζούσαν ειρηνικά μεταξύ τους αλλά ενδημικής βίας, αντιπάλων πόλεων ισχύος που στηρίζονταν στη στρατιωτική βία και μικρών αυτοκρατοριών. Οι περισσότεροι εχθροί της Ρώμης ήταν εξίσου μιλιταριστές όσο και οι Ρωμαίοι.

Η Μαίρη Μπιρντ –καθηγήτρια φιλολογίας στο Πανεπιστήμιο του Καίμπριτζ­– στο βιβλίο της ανιχνεύει το πώς η Ρώμη μεγάλωσε και διατήρησε τη θέση της για τόσα πολλά χρόνια, και όχι για το πώς παρήκμασε και έπεσε. Υπάρχουν πολλοί τρόποι να φτάσει μια Ιστορία της Ρώμης σε ένα ταιριαστό τέλος: κάποιοι ιστορικοί επέλεξαν την προσχώρηση του αυτοκράτορα Κωνσταντίνου στον χριστιανισμό το 337 μ.Χ, άλλοι τη λεηλασία της πόλης το 410 μ.Χ. από τον Αλάριχο και τους Βησιγότθους του. Η Ιστορία της Μπιρντ τελειώνει σ’ ένα σημείο κορύφωσης, στο 212 μ. Χ., όταν ο αυτοκράτορας Καρακάλας πήρε το μέτρο να κάνει πλήρη Ρωμαίο κάθε ελεύθερο κάτοικο της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας διαβρώνοντας τη διαφορά ανάμεσα σε κατακτητή και κατακτημένους, και ολοκληρώνοντας μια διαδικασία επέκτασης των δικαιωμάτων και των προνομίων του Ρωμαίου πολίτη που είχε ξεκινήσει πριν από χίλια χρόνια.