Ψαύοντας τη ζωή σε μια παλιά μονοκατοικία

Ο Παναγιώτης Νάννος γεννήθηκε στο Μορφοβούνι Καρδίτσας το 1962. Σπούδασε Πολιτικές Επιστήμες – Διοίκηση και Οικονομία της Υγείας, όπου έκανε μεταπτυχιακές σπουδές. Είναι αρθρογράφος και  ερευνητής Τοπικής Ιστορίας και Λαογραφίας. Κείμενά του δημοσιεύονται στον ημερήσιο Τύπο της Θεσσαλίας. Το «Σκιές οδοιπόρων» είναι το πρώτο λογοτεχνικό του βιβλίο, για το οποίο έλαβε το Βραβείο Μυθιστορήματος στον Α’ Πανελλήνιου Διαγωνισμό του Ιδρύματος «Βασιλική και Όλγα Σταυροπούλου» το 2009. Έχει λάβει επίσης το Α’ Βραβείο Διηγήματος στα «Σικελιανά» 2006, διάκριση στην ποίηση κ.ά.

Ένας ηλικιωμένος επιστρέφει στην επαρχιακή πόλη όπου γεννήθηκε και στο παλιό, ετοιμόρροπο οικογενειακό σπίτι που ο γιος του τον πιέζει να δώσει αντιπαροχή, ώστε να ξεκινήσει μια δική του δουλειά. Περπατώντας στον κήπο, περνώντας από δωμάτιο σε δωμάτιο, ψαύοντας στη σκόνη και στην εγκατάλειψη αναμνήσεις και στιγμές από την περίοδο του Μεσοπολέμου και έως και μετά τον Εμφύλιο, ο Νικήτας βυθίζεται στην ιστορία της Ελλάδας και  στα προσωπικά βιώματά του: ο βενιζελικός πατέρας, στρατιώτης-μάρτυρας της Μικρασιατικής καταστροφής, ταβερνιάρης σε περίοδο ειρήνης, βιοπαλαιστής, αλλά γαλαντόμος στην ψυχή. Ο «Αμερικάνος» θείος Νικ, με τα χρήματα του οποίου (και την προσωπική δουλειά όλων των μελών της οικογένειας) γκρεμίστηκε το πατρικό για να ξανακτιστεί από πέτρα και να στεγάσει τις διευρυμένες ανάγκες. Ο αδελφός του ο Βασίλης, ακούσιος ήρωας του αλβανικού μετώπου, με τραγικό τέλος Οι παιδικοί φίλοι και οι συνοδοιπόροι της εφηβείας. Και, κυρίως, η Αντιγόνη, ο εφηβικός και νεανικός του έρωτας που θα τον σημαδέψει για πάντα.

Το παρελθόν αναμειγνύεται με το παρόν στην εξιστόρηση του Νικήτα. Η απόφαση που πρέπει να πάρει, για το αν θα συμφωνήσει ή όχι στην αντιπαροχή δίνοντας την πολυπόθητη οικονομική διέξοδο στο Σάκη, μαζί με το βάρος της ενοχής για το χαμό της Αντιγόνης, που κουβαλούσε μια ζωή, οδηγούν τα βήματά του στο ερειπωμένο σπίτι. Δεν πρόκειται για μια μελαγχολική περιδιάβαση στα μονοπάτια της προσωπικής και εθνικής ιστορίας: αντίθετα, είναι γεμάτη από όλους τους χυμούς της ζωής – από χαρά και λύπη, από έξαρση και έκσταση, από φανατισμό και απογοήτευση. Ο Νικήτας κάνει τις επιλογές του, η ζωή του καταστρέφεται, όμως κάνει ένα νέο ξεκίνημα. Η μνήμη τον συνέχει. Και γι΄ αυτό έρχεται στο πατρικό, να ανακαλύψει την ξεχασμένη ενδοχώρα, να ξαναθυμηθεί την Άνοιξη της Αντίστασης, να βρει το βάλσαμο της ψυχής, να κατανοήσει την πραγματικότητα και να κληροδοτήσει αξίες – όχι εμπορεύματα, αλλά πλούτο και ένταση συναισθημάτων (όλα τα παραπάνω είναι παρμένα από διάφορα σημεία του κειμένου).

Η γραφή του Νάννου, που διαπνέεται από ποιητικά στοιχεία, έχει δύναμη. Φαίνεται να γνωρίζει καλά τον τόπο και το ιστορικό πλαίσιο μέσα στο οποίο τοποθετεί τον ήρωά του – και να είναι σε θέση να κρίνει μερικές αμφιλεγόμενες πολιτικές επιλογές. Όμως ο έρωτας είναι αυτός που απογειώνει, που δίνει ώθηση στα μεγάλα ιδανικά, που συνέχει το προσωπικό με το συλλογικό και το εθνικό. Μέσα από την ερωτική ιστορία του Νικήτα και της Αντιγόνης, που αγωνίστηκαν για την απελευθέρωση από τον Γερμανό κατακτητή και για έναν καλύτερο κόσμο, το μυθιστόρημα αυτό ίσως ωθεί κι εμάς να ψάξουμε να βρούμε ποιες αληθινές αξίες διέπουν τη ζωή μας.