Ζώντας τα βιβλία

Πριν λίγους μήνες έκλεισε το ιστορικό βιβλιοπωλείο της Εστίας. Για τους νεότερους ενδεχομένως αυτό το βιβλιοπωλείο να μην είχε την αποδοχή που του άξιζε. Όμως όσοι ασχολούνται με το βιβλίο, ακόμα κι αν δε γνωρίζουν την ιστορική και πολιτιστική του αξία, έχω την αίσθηση ότι πάντοτε περνώντας απ’ έξω τους έπιανε ένα δέος μπροστά από τη βιτρίνα του βιβλιοπωλείου της Εστίας.

Όταν λοιπόν μου είπανε για το συγκεκριμένο βιβλίο, το αναζήτησα χωρίς δεύτερη σκέψη. Και ήξερα από την πρώτη στιγμή ότι θα έγραφα γι’ αυτό. Όπως και να ‘χε, ακόμα και αν ήταν το χειρότερο βιβλίο που είχε κυκλοφορήσει ποτέ. Κάτι που φυσικά δεν ήταν, μάλλον το αντίθετο.

Ο Νίκος Παντελάκης, ο θρυλικός βιβλιοπώλης της Εστίας, που υπηρέτησε το βιβλιοπωλείο για 77 χρόνια, αφηγείται στο συγκεκριμένο βιβλίο τη ζωή του. Από τις πρώτες ημέρες που πήγε στην Εστία παιδί ακόμα, τους πολέμους που ακολούθησαν, τους καθηγητές και τους συγγραφείς που επισκέπτονταν συχνά την Εστία, όπως ο Μυριβήλης, ο Παλαμάς, ο Τερζάκης, ο Βενέζης, ο Καζαντζάκης, ο Σαμαράκης και πλήθος άλλων.

Ακόμα αναφέρεται σε ανθρώπους που δούλεψαν δίπλα του και αργότερα άνοιξαν και οι ίδιοι τους δικούς τους εκδοτικούς, τα δικά τους βιβλιοπωλεία. Γιατί η Εστία ήταν σχολείο για όλους, όπως αναφέρει ο κύριος Νίκος μέσα στο βιβλίο. Κι ακόμα κι όταν έφυγε από το βιβλιοπωλείο της Εστίας δεν μπόρεσε ποτέ να απεξαρτηθεί από το βιβλιοπωλείο στο οποίο είχε δουλέψει για σχεδόν οκτώ δεκαετίες. Γιατί γνώριζε ακόμα και μετά τη φυγή του πού βρισκόταν το καθετί, τι δουλειά θα έκαναν στο βιβλιοπωλείο κάθε στιγμή, ποιοι θα πέρναγαν για να πουν μια καλημέρα. Ο κύριος Νίκος Παντελάκης πέθανε το 2008.

Δεν μπορώ και δεν θέλω να αναλύσω το βιβλίο σε τεχνικό επίπεδο. Δεν έχει κανένα νόημα. Το μόνο που μπορώ να αναφέρω είναι ότι η γραφή του βιβλίου έγινε προφορικά. Η αφήγηση των γεγονότων από τον κύριο Νίκο ηχογραφήθηκε και κατόπιν αποτυπώθηκε σε κείμενο.

Θέλω επίσης να αναφερθώ στα ιδιαίτερα σημειώματα στην αρχή του βιβλίου της Εύας Καραϊτίδη και του Κυριάκου Ντελόπουλου. Μείζονος αναφοράς είναι επίσης η εξαιρετική από κάθε άποψη επιμέλεια του Παναγιώτη Σουλτάνη, που μας παραδίδει ένα βιβλίο ιδιαίτερο, τρυφερό, παθιασμένο για τα βιβλία.

Ένα βιβλίο που αξίζει να του αφιερώσετε τον χρόνο σας και να περιηγηθείτε στην Αθήνα του 20^ού αιώνα, να αισθανθείτε την αύρα της πλούσιας συγγραφικής κληρονομιάς, να αφουγκραστείτε την ιστορία της ελληνικής εκδοτικής διαδρομής. Και είμαι σίγουρος ότι κάπου εκεί θα οσμιστείτε τη μυρωδιά του φρεσκοτυπωμένου βιβλίου και πιθανόν να δείτε τον κύριο Νίκο να σας γνέφει.