Με ένα γλαφυρό δίστιχο στο οπισθόφυλλο αντί για motto, ο Γιάννης Καλπούζος οριοθετεί την τέχνη του κι οριοθετείται:

Όλοι ξεκινούν για τη δόξα.

Στον δρόμο κάποιοι γίνονται ποιητές.

Γ.Κ. 

Τέσσερις συλλογές, από το 2010 έως και το 2017 στεγάζει αυτός ο τόμος: «Έρωτας νυν και αεί», «Το παραμιλητό των σκοτεινών θεών», «Το νερό των ονείρων», «Νυχτέρι (ανέκδοτα ποιήματα)».

Η ερωτική οργιαστική φύση του άντρα που παραπαίει ανάμεσα στον εκστατικό, διονυσιακό παγανισμό και στον νεορομαντισμό, όπως αποκαλύπτεται από τα ίδια τα γραφόμενά του:

Σου το ’χω πει

να μη μ’ αγγίζεις

κι αν είμαι από πέτρα

να μην το λογαριάζεις.

Γιατί κι η πέτρα γίνεται αίλουρος

όταν την ποτίζουν φωτιά τα χέρια σου

και την τινάζουν σ’ ακύμαντο γιαλό

ή σε γκρεμό τρικυμισμένο.

Σημειώστε, παρακαλώ, εδώ πως η εκτενής παράθεσις αποσπασμάτων από τις κρινόμενες ποιητικές συλλογές δεν είναι βεβαίως αδυναμία ή αμηχανία μου, αλλά ελευθερία να κρίνετε εσείς ως επαρκείς αναγνώστες –έστω κι από τα ανθολογημένα «δείγματα»– την ευστάθεια ή μη των ισχυρισμών μου. Πέρασε ανεπιστρεπτί η εποχή του κριτικού-θεού κι ουδεμία αυθεντία αναγνωρίζεται πλέον. Το όποιο κύρος κατακτάται συν τω χρόνω και με την αγάπη του κόσμου, κυρίως των κρινομένων από την ταπεινότητά μου…

Επανέρχομαι στο προ-κείμενο:

Έρωτας οι άγκυρες των χειλιών. Και στα ρηχά και μεσοπέλαγα

σε δένουν.

            Έρωτας το σπίρτο, που το θάμπωμα του αγριμιού υπονομεύει

και φινιστρίνι από γαλάζιο ανάβει στο σκοτεινό του σπίτι.

Έρωτας

• Τ’ ακκίσματα του λαγού

• Ο κάμπος όπου υπογράφουν μαργαρίτες

• Τα ημερολόγια των κομμένων κορμών

• Τ’ αγκάθια στις ράχες των αγγέλων

• Η λαμπαδηφορία των πυγολαμπίδων

• Η πίκρα στ’ αρπίσματα της κιθάρας

• Η πεταλούδα στη γενειάδα του ερημίτη

• Τα κυπαρισσόμηλα στο χρυσόχαρτο των Χριστουγέννων

• Τα λυτά μαλλιά των δρόμων της Αθήνας

Ξέρουμε όλοι όσοι γράφουμε πως το παιχνίδι είναι εκ προοιμίου χαμένο όταν ξεκινάς τον στίχο με τον αφορισμό «έρωτας είναι…». Όσο κι αν εδώ παραλείπεται ή απαλείφεται το οριστικόν ρήμα «είναι» παραμένει η ελλειπτικότητα της υποκειμενικής-ιμπρεσιονιστικής αναγκαστικώς κατόψεως ενός τόσο πολυεδρικού φαινομένου. Εσείς θα κρίνετε αν τα κατάφερε ο καλός πεζογράφος και σε ποιο βαθμό…

Και συνεχίζουμε με ένα από τα καταληκτικά ποιήματα της ανέκδοτης (μέχρι τώρα) συλλογής «Νυχτέρι». Το διαβάζουμε πρώτα με προσοχή:

Αναλύσεις

Πήρε δείγμα της θάλασσας, το εξέτασε στο εργαστήρι του

Και κατέγραψε τα συστατικά: υδρογόνο, οξυγόνο, ιώδιο,

Νάτριο…

Ούτε λέξη δε σημείωσε για τις τρικυμίες, την παλίρροια,

Τις σφαίρες ή τις μαχαιριές στα κόκκαλα των πειρατών,

Τις περγαμηνές των υφάλων…

Είναι να μην πέσει στα χέρια των ειδικών η λογοτεχνία.

Εδώ, πέρα από την ευκόλως διακρινομένη πικρία της ομιλώσας/γραφούσης ποιητικής φωνής-προσωπείου, από θεματολογικής, υφολογικής κι αισθητικής πλευράς, ο λυρικός λόγος του Γιάννη Καλπούζου έχει μετατοπισθεί από τον άκρατο νεορομαντικό λυρισμό και «θεοποίηση» του υπερτιμημένου από τη σύγχρονη Δυτική-ελληνορωμαϊκή Τέχνη Έρωτα προς έναν πλέον θυμόσοφο αφοριστικό τόνο, εκεί όπου το γνωμικόν αντικαθιστά και υποκαθιστά τον τραγουδιστό αδόμενο χορευτικό λόγο. Δεν ξέρω αν αυτό υποδηλώνει κάποια (συγγραφική) ωρίμανση ή την αρχή στον μακρύ δρόμο κατακτήσεως της Σοφίας, ή είναι απλώς μια δεδηλωμένη παραίτηση, όπως θα μπορούσε ίσως να διαβαστεί και η τελευταία αράδα αυτού του ποιήματος αλλά και το δίστιχο του οπισθόφυλλου. Το σίγουρο όμως είναι ότι την Ποίηση και την όποια ποιητικότητα δεν τις καθορίζουν οι ειδικοί, αλλά το αναγνωστικό κοινό, ο Χρόνος, η υπομονή κι η επιμονή του (κάθε) γράφοντος, η αντοχή κι η όποια ηρωική ή γενναία βούλησή του να εξελιχθεί μελετώντας το έργο των άλλων και σκύβοντας με μάτι ερευνητικό πάνω στη Φύση και στα Φαινόμενα. Από τον Όμηρο, τη Σαπφώ, τον Ίβυκο, τον Ευριπίδη, τον Καβάφη, τον Σαίξπηρ, τον Μολιέρο, τον Λόπε ντε Βέγκα, τον Μπρεχτ, τον Μπέκετ και μετά, κανείς δεν γράφει Υψηλή Ποίηση (δραματική ή μη), απλώς όλοι αναμασάμε τα ψίχουλα από την ευωχία Εκείνων, των τυχερών, των ακάματων, των αποφασισμένων… Άρα, ας είμαστε περισσότερο σεμνοί, ειδικοί και μη, κι ας αρκεστούμε στην τωρινή μας επιτυχία και την όποια ανάδραση (feedback για τους …ελληνομαθείς!)… Ας μην εκβιάζουμε τα πράγματα. Οι συναισθηματικοί εκβιασμοί πιάνουν τόπο στο ερωτικό παιχνίδι, αποδιώχνουν όμως εύκολα τους μέλλοντες μελετητές ή και αναγνώστες μας ακόμα. Το συγγραφικό σταρ-σύστεμ έχει τα καλά του, έχει και τα κακά του. Όλα μαζί δεν γίνονται. Είτε το θέλουμε είτε όχι, στο μυαλό των περισσοτέρων λειτουργούν οι κατηγοριοποιήσεις σε όλα τα είδη της Τέχνης, εκεί που το «εμπορικό» με το «ποιοτικό» συχνά δεν συγχέονται… αλλά διαπιδύουν βεβαίως, αναμειγνύονται, δημιουργώντας το άκρως προκλητικό κι ενδιαφέρον αμάλγαμα του σύγχρονου μεταιχμιακού μας Κόσμου.

Και σταματώ εδώ χωρίς να εκφέρω ετυμηγορίαν επί του προσφάτου ποιητικού έργου του Γιάννη Καλπούζου. Ο λόγος σ’ εσάς. Αναζητείστε το βιβλίο, ερευνήστε τας γραφάς του κι αναμένω να εκδώσετε ως ένορκοι την ετυμηγορίαν σας. Εγώ απλώς προεδρεύω, χωρίς να δηλώνω απαραιτήτως «ειδικός»… αλλά έμπειρος.