”Ο άνθρωπος που δεν χαμογελούσε ποτέ”

Μόνο τα μάτια σου έμειναν.

Δεν ήθελαν να φύγουν – δε φύγανε ως τώρα.

Ε.Α. Πόε

Κανείς δεν μπορούσε να μιλήσει για το θάνατο με τον τρόπο του Πόε, ίσως γιατί αυτός και ο θάνατος ήταν οικείοι, από την παιδική του ηλικία έως την ”έξοδό” του, υπό αδιευκρίνιστες συνθήκες, σε ηλικία σαράντα ετών. Αυτή τη ζοφερή συντροφιά ο Πόε έμαθε να την αγαπά και πάνω σε αυτήν έχτισε την τέχνη του: αυτό ήταν το υλικό του και με αυτό μεγαλούργησε.

Ο Βρετανός συγγραφέας και σπουδαίος βιογράφος Peter Ackroyd, που έχει βιογραφήσει μεγάλους συγγραφείς και ποιητές όπως ο Σαίξπηρ, ο Ντίκενς, ο Πάουντ κ.ά., καταφέρνει σε ένα σύντομο σχετικά βιβλίο και με τρόπο γραφής λακωνικό, θα έλεγα βρετανικά φλεγματικό, να συμπυκνώσει το βίο και το έργο του Πόε. Και μας δίνει έναν Πόε πολύ ανθρώπινο: τον κατεβάζει από το βάθρο του μύθου και βιογραφεί μια προσωπικότητα ιδιοφυή και ξεχωριστή σε όλα, αλλά και με όλες τις ανθρώπινες αδυναμίες.

Βασισμένη σε μαρτυρίες όσων τον γνώρισαν αλλά και στην αλληλογραφία του, η παρούσα βιογραφία επικεντρώνεται κυρίως στο ψυχολογικό πορτρέτο του συγγραφέα -ειδικά στις σχέσεις του με τις ουκ ολίγες γυναίκες που έπαιξαν σημαντικό ρόλο στην πορεία του-, στην πάλη του με το δαίμονα του αλκοόλ και στις ιδιαίτερα δυσχερείς οικονομικές συνθήκες της σύντομης ζωής του: κι αυτό ήταν και το κομμάτι του βιβλίου που προσωπικά βρήκα πιο ενδιαφέρον αλλά και πιο συγκινητικό. Η απίστευτη φτώχεια του ίδιου του Πόε και της οικογένειάς του, η απόλυτη έλλειψη πόρων που τον καταδίκαζε στην ένδεια (ακόμα και στο να παρακαλά για οικονομική βοήθεια), αποδίδεται από το βιογράφο τόσο ρεαλιστικά και με τόση δύναμη ώστε με άγγιξε βαθύτατα.

Η ολοζώντανη εικόνα του Πόε, μέσα από την πένα του Ackroyd, με το ίδιο φθαρμένο μαύρο παλτό να περιφέρεται αγωνιώντας για τον επιούσιο και προσπαθώντας να πουλήσει τις ιστορίες του, είναι αυτό που κράτησα από το βιβλίο. Κυρίως γιατί αναρωτήθηκα αν αυτό το λαμπρό μυαλό με το εξαίσιο ταλέντο θα έγραφε ακόμα μεγαλύτερα αριστουργήματα, αν είχε την οικονομική δυνατότητα μιας άνετης ζωής,. Ή μήπως αυτός ακριβώς ο δύσκολος και οριακός τρόπος ζωής συνέβαλε στο να γίνει μεγάλος;