Πεπρωμένο φυγείν αδύνατον

Ένας φτωχός άγγελος που τον φώναζαν Τυραμπό –παρατσούκλι που πήρε από την παραγκούπολη στην οποία γεννήθηκε τη δεκαετία του 1920– τόλμησε να ονειρευτεί μια καλύτερη ζωή μακριά από τις λάσπες, τη μιζέρια και τις άθλιες συνθήκες διαβίωσης, να ζήσει αξιοπρεπώς. Χάρη στην αριστερή του γροθιά που έσπαγε κόκαλα, προς στιγμήν το όνειρο τού χαρίστηκε. Γνώρισε και συναναστράφηκε Ευρωπαίους, έγινε αστέρι του ρινγκ και πρωταθλητής Βορείου Αφρικής, λατρεύτηκε και αποθεώθηκε από τα πλήθη. Ταπεινός και γεμάτος αθωότητα μέχρι τέλους όμως, τίποτα από τα παραπάνω δεν τον συγκίνησε, παρά το βλέμμα μιας γυναίκας.

Το τελευταίο βιβλίο του Αλγερινού συγγραφέα Γιασμίνα Χάντρα, που κυκλοφόρησε πρόσφατα στα ελληνικά, τιτλοφορείται «Πληγωμένοι άγγελοι». Ένας πληγωμένος άγγελος είναι ο πρωταγωνιστής Τυραμπό, αλλά και οι τρεις γυναίκες που σημάδεψαν τη ζωή του. Περικυκλωμένος από Ευρωπαίους που τους χαρακτηρίζει η απληστία και στόχο τους έχουν το γόητρο, παραμένει πιστός στις αρχές του, στις επιθυμίες και στα «θέλω» του. Και πληρώνει ακριβά αυτή του την επιλογή. Ακόμη και οι γυναίκες που ερωτεύεται διαλέγουν έναν διαφορετικό τρόπο ζωής «εγκαταλείποντάς» τον.

Η αθωότητα και η αγνότητα συνυπάρχουν με τη σκληρότητα και τη βιαιότητα των ρινγκ.

Μέσα από την αφήγηση της ζωής του Τυραμπό –σε πρωτοπρόσωπη αφήγηση και με συγκλονιστικό τρόπο– σε background ξετυλίγεται η ιστορία της Αλγερίας του Μεσοπολέμου, ο τρόπος ζωής των ντόπιων Μουσουλμάνων, τα ήθη και έθιμά τους, οι παραδόσεις τους. Σε αντιδιαστολή με την πλούσια ζωή των Ευρωπαίων αποικιοκρατών, που ζουν πλουσιοπάροχα σε βάρος των πρώτων.

Ρατσισμός, υποβιβασμός, παραγκωνισμός, κακομεταχείριση, βρισιές. Ακόμα κι όταν ο Δούκας παίρνει υπό την προστασία του τον μικρό Τυραμπό, δεν το κάνει από πονοψυχία. Γι’ αυτόν αποτελεί επένδυση. Ο «πολιτισμένος» αυτός άνθρωπος ποντάρει στα πλούτη και στη δόξα που θα του αποφέρει ο μικρός Άραβας.

Ακολουθώντας τα χνάρια των μεγάλων δημιουργών, ο Γιασμίνα Χάντρα, όντας τεχνίτης του λόγου και δεινός αφηγητής, δεν εξιστορεί απλά μια ιστορία. Με φιλοσοφικές σκέψεις στην αρχή κάθε κεφαλαίου, αλλά και διάσπαρτες μέσα στο κυρίως σώμα, ακόμα και τοποθετημένες μέσα σε διαλόγους –για τη ζωή, για τον έρωτα, για το πεπρωμένο, για τις παραδόσεις, περί χρόνου, περί της ουσίας της ζωής–, και ενσωματώνοντας στον λόγο του παρομοιώσεις και μεταφορές, το αποτέλεσμα απογειώνεται χαρίζοντας στους αναγνώστες στιγμές ευδαιμονίας και απόλαυσης.

Ειδική μνεία πρέπει να γίνει στην εξαιρετική δουλειά του μεταφραστή Γιάννη Στρίγκου. Με την κατάλληλη επιλογή λέξεων αποδίδει με μοναδικό τρόπο το πνεύμα του πρωτοτύπου και αναδεικνύει την ιδιαίτερη γραφή του Γιασμίνα Χάντρα.