Το μέλλον είναι ήδη εδώ

Ο Ουίλιαμ Γκίμπσον, ο πρωτοπόρος της κυβερνοπάνκ επιστημονικής φαντασίας με το βιβλίο-ορόσημο για το λογοτεχνικό αυτό είδος αλλά και την εποχή μας «Νευρομάντης» (1984), επανέρχεται με ένα σημαντικό έργο πολιτικής και τεχνολογικής φαντασίας, τοποθετημένο χρονικά στο όχι και πολύ μακρινό μέλλον, στον αμερικανικό Νότο του έτους 2030.

Δύο αδέλφια, ένας τραυματισμένος πεζοναύτης, βετεράνος ενός ακόμα πολέμου από τους τόσους, και η αδελφή του που δουλεύει σε τοπικό κατάστημα τρισδιάστατων εκτυπώσεων, επιβιώνουν με ελάχιστα σε μία ζωή που ανήκει σε αυτό που στις ΗΠΑ ονομάζεται white trash, η πιο φτωχή δηλαδή κοινωνική τάξη των λευκών. Προκειμένου να βγάλουν παραπάνω χρήματα, εμπλέκονται ως ασφάλεια, μαζί με το άμεσο περιβάλλον τους, σε κάτι που αρχικά μοιάζει με διαδικτυακό παιχνίδι σε εικονικό περιβάλλον (μία παράξενη εκδοχή του Λονδίνου), αλλά στη συνέχεια τα πράγματα εκτυλίσσονται πολύ διαφορετικά και ξεφεύγουν από κάθε πρόβλεψη προς χαοτικές καταστάσεις: βιομηχανική κατασκοπεία, συγκρούσεις συμφερόντων και δολοφονίες που συμβαίνουν στο μέλλον (το δικό τους, του 2030). Ένα μέλλον στο οποίο η Φλιν συμμετέχει μέσω ενός περιφερειακού, ενός σχεδόν ανθρώπινου δηλαδή μοντέλου τεχνητής νοημοσύνης, το οποίο μπορεί κάποιος να «φορέσει» ως προέκταση του εαυτού του, έχοντας τον χειρισμό του.

Οξεία πολιτική και κοινωνική κριτική, τεχνολογική φαντασία που ακόμα μοιάζει σουρεαλιστική αλλά σύντομα θα γίνει πραγματικότητα, όπως και το διαδίκτυο του οποίου ο Γκίμπσον θεωρείται «προφήτης», κοφτός και γρήγορος ρυθμός γραφής και εναλλαγές στο σκηνικό και τις οπτικές γωνίες αφήγησης που δεν σε αφήνουν να πάρεις ανάσα, όλα συνθέτουν ένα βιβλίο που τρέχει μπροστά στα μάτια σου σαν μία ηλεκτρονική ροή πληροφοριών σε οθόνη, στην οποία πρέπει να συντονιστείς: και μόλις συμβεί αυτό, μόλις κολυμπήσεις στον κόσμο του αρκετά ώστε να συνηθίσεις τα νερά του και να εξοικειωθείς κυρίως με την τεχνολογία στην οποία αναφέρεται, το απολαμβάνεις και δεν μπορείς να το σταματήσεις, διότι έχει πράγματι κάτι το εθιστικό αυτό το κείμενο.

Οι χαρακτήρες χτίζονται σταδιακά στη ροή της πλοκής, και είναι όλοι από λοξοί έως εκκεντρικοί ή εντελώς σουρεαλιστικοί, σε αντίθεση με τη Φλιν, που αναδεικνύεται σταδιακά και είναι τελικά το κέντρο βάρους όλης της αφήγησης, η οποία είναι με διαφορά μια προσωπικότητα γειωμένη και η μόνη που κρατά τον μίτο του ανθρώπινου μέτρου σε αυτόν τον τεχνολογικό λαβύρινθο.

Για όσους αγαπούν την επιστημονική φαντασία, που σχεδόν πάντοτε έχει πολιτική θέση άμεσα ή έμμεσα, αυτό είναι ένα βιβλίο που πρέπει να διαβάσουν. Αλλά κατά τη γνώμη μου το «Περιφερειακό» είναι ένα κείμενο που πρέπει να διαβαστεί ως συμμετοχή σε μία εμπειρία από το μέλλον: είναι δηλαδή αυτό ακριβώς που λέει και ο τίτλος του, το περιφερειακό του αναγνώστη μέσω του οποίου συμμετέχει στα όσα συμβαίνουν σε ένα μελλοντικό σημείο στη ροή του χρόνου.