Αγάπη και αποξένωση

Εξήγησέ μου αγάπη,

ό,τι εγώ να εξηγήσω δεν μπορώ.

Ίνγκεμποργκ Μπάχμαν

Δύο ερωτευμένοι και ανάμεσά τους ένα μοιραίο λάθος που τους κρατά χωριστά οκτώ ολόκληρα χρόνια – η Πειθώ είναι ένα κλασικό αισθηματικό μυθιστόρημα του 19ου αιώνα γραμμένο από την πιο πολυδιαβασμένη Αγγλίδα συγγραφέα, την Τζέην Ώστεν (1775-1817) και αποτελεί το αριστούργημα της ωριμότητάς της, έχοντας και αυτοβιογραφικά στοιχεία. Εκδόθηκε ένα χρόνο μετά το θάνατό της ως το τελευταίο από τα έξι ολοκληρωμένα μυθιστορήματά της και είναι εκείνο που έκανε την Βιρτζίνια Γουλφ να την χαρακτηρίσει ως την ”τελειότερη γυναίκα καλλιτέχνη”.

Στο ασφυκτικό περιβάλλον της βρετανικής επαρχίας, ζει μοναχικά η Άννα Έλλιοτ – μέλος μιας ξεπεσμένης αριστοκρατικής οικογένειας και όχι πια στην πρώτη της νιότη. Μοναδικό φως της ζωής της, η ανάμνηση του έρωτα που έκανε το λάθος ν’ απαρνηθεί χρόνια πριν, υποκύπτοντας στις οικογενειακές πιέσεις και στην πειθώ της επιστήθιας φίλης της που τον έκριναν ως ”ακατάλληλο” για την κοινωνική της θέση. Θα βρεθούν ξανά, όμως εκείνος, που δεν έχει  ξεχάσει τον πόνο της απόρριψης, την αγνοεί και δείχνει την προτίμησή του σε μιαν άλλη γυναίκα.

Η Άννα, οχυρωμένη πίσω από την ψυχρή αξιοπρέπεια της τάξης της, επιχειρεί να εκλογικεύσει τα συναισθήματά της που μέρα με τη μέρα έρχονται ξανά στην επιφάνεια. Παράλληλα, γύρω από τους ήρωες της ιστορίας στήνεται ένας χορός υποκρισίας και συμφέροντος: ο κοινωνικός περίγυρος δημιουργεί ένα παρασκήνιο γεμάτο από κρυφές επιδιώξεις και ανομολόγητες προθέσεις, που άλλοτε τους φέρνουν κοντά και άλλοτε τους απομακρύνουν. Αλλά η αγάπη ”ουδέποτε εκπίπτει”, πάντα βρίσκει τον τρόπο να ενώσει όσους πιστεύουν στην δύναμη της…

Η Πειθώ είναι ένα ”υπόγεια” ρομαντικό μυθιστόρημα: τα πάθη και τα συναισθήματα υποβόσκουν, υπονοούνται, καταπιέζονται από την πληγωμένη υπερηφάνεια των χαρακτήρων και τις κοινωνικές συμβάσεις – μόνο στο τέλος αποκαλύπτονται και πάλι έμμεσα, μέσω ενός γράμματος που θα φέρει την κάθαρση. Η μορφή του λόγου είναι καθαρά ποιητική, με αναφορές στην ρομαντική ποίηση του Λόρδου Βύρωνα και του Σκοτ, ενώ σημαντικό ρόλο στην αφήγηση έχουν τα υπέροχα τοπία της αγγλικής εξοχής που λειτουργούν όχι ως σκηνικά, αλλά ως τα εκφραστικά μέσα του συναισθηματικού κόσμου των προσώπων που αδυνατούν να εκφραστούν διαφορετικά.

Το βιβλίο χωρίζεται σε δύο μέρη: στο πρώτο κυριαρχεί ο λυρισμός και η μελαγχολική ομορφιά της φθινοπωρινής φύσης, ενώ στο δεύτερο μέρος η δράση μεταφέρεται στην πολύβουη λουτρόπολη του Μπαθ – εκεί η ατμόσφαιρα γίνεται κλειστοφοβική λόγω της αποξένωσης και της απουσίας ειλικρινών ανθρώπινων σχέσεων. Η γραφή της Ώστεν, όπως και στα υπόλοιπα έργα της, διακρίνεται από ακρίβεια και λεπτή ειρωνεία, ενώ για πρώτη φορά εδώ συναντάμε μια πρωτοπόρα καινοτομία που θα εδραιωθεί πολύ αργότερα στα σύγχρονα μυθιστορήματα – αφήγηση, συγγραφικό σχόλιο, διάλογοι, εσωτερικός μονόλογος σχεδόν συγχωνεύονται και ενοποιούνται δίνοντας την αίσθηση μιας ενιαίας ροής όπου εξωτερικός και ψυχικός κόσμος γίνονται ένα.

Η πολύ καλή μετάφραση, βασισμένη στο κείμενο των εκδόσεων της Οξφόρδης και τα πλούσια παραρτήματα με σημειώσεις, χρονολόγιο, εικόνες της εποχής και σχόλια σημαντικών συγγραφέων για τα βιβλία της Ώστεν, συμβάλλουν κατά πολύ στην απόλαυση του κειμένου από τον αναγνώστη που αγαπά τα κλασικά έργα. Η Πειθώ στο σύνολό της θα μιλήσει στην καρδιά σας με το συναισθηματικό της βάθος και θα σας θυμίσει ξανά με την συγγραφική της αρτιότητα τι πραγματικά σημαίνει λογοτεχνία.