Μια τρυφερή και πνευματώδης ιστορία εκτυλίσσεται στο πρώτο μυθιστόρημα της Αμερικανίδας Shelby Van Pelt. Δύο άνθρωποι διαφορετικών γενεών ψάχνουν να βρουν τον δρόμο προς την ψυχική ηρεμία και στη διαδρομή ανακαλύπτουν ότι πολλά από αυτά που θεωρούσαν δεδομένα δεν ισχύουν.

Η Τόβα, μια εβδομηντάχρονη γυναίκα, άρχισε να δουλεύει ως νυχτερινή καθαρίστρια στο ενυδρείο του Σόουελ Μπέι λίγο μετά τον θάνατο του συζύγου της. Δεν δουλεύει από ανάγκη, αλλά επειδή η δουλειά είναι ο τρόπος της να ισορροπεί μια ζωή που είχε ούτως ή άλλως αρχίσει να διαλύεται όταν ο γιος της Έρικ εξαφανίστηκε μυστηριωδώς στα 18 του, πριν από σχεδόν τριάντα χρόνια. Νυχτερινή παρέα της στο ενυδρείο είναι ο Μάρκελος, ένα πανέξυπνο γιγάντιο χταπόδι Ειρηνικού, το οποίο είχε διασωθεί τραυματισμένο πριν από  κάποια χρόνια. Παρατηρητικό και απίστευτα ευρηματικό, το χταπόδι καταλαβαίνει περισσότερα από ό,τι οι ίδιοι οι άνθρωποι. Όταν η Τόβα έχει ένα ατύχημα και πρέπει να πάρει αναρρωτική άδεια, το αφεντικό της προσλαμβάνει δοκιμαστικά έναν νεαρό, νεοφερμένο στην πόλη τους, τον Κάμερον. Ούτε ο Κάμερον είχε μια εύκολη πορεία στη ζωή του: η εθισμένη στις ουσίες μητέρα του τον εγκατέλειψε και μεγάλωσε με τη θεία του. Πανέξυπνος αλλά ασταθής και ατίθασος, αδυνατεί να κρατήσει μια δουλειά για πολύ καιρό. Τώρα, όμως, πρέπει πάση θυσία να κρατήσει αυτή τη δουλειά, σε αυτή τη μικρή πόλη, ώστε να μπορέσει να εντοπίσει τον άντρα που θεωρεί ότι είναι ο πατέρας του. Και είναι οι νυχτερινές περιπέτειες του χταποδιού που θα φέρουν αυτούς τους δύο διαφορετικούς ανθρώπους κοντά και θα τους αποδείξουν ότι μερικές φορές η αλλαγή και η εξασφάλιση της ισορροπίας έρχεται με τη βοήθεια αυτών που δεν το περιμένουμε.

Παρά το γεγονός ότι το μυθιστόρημα επικεντρώνεται στα ζητήματα της απώλειας, του πένθους ή στους φόβους της τρίτης ηλικίας, η συγγραφέας επιλέγει έναν ανάλαφρο και ζεστό τόνο αφήγησης, διανθισμένο με σκηνές ευφυείς και χιουμοριστικές, με αποτέλεσμα να κτίζει ένα αισιόδοξο ανάγνωσμα σχετικά με τις απρόσμενες αλλαγές της ζωής. Η χρήση του γιγάντιου χταποδιού ως εν μέρει αφηγητή-σχολιαστή τόσο της συγκεκριμένης ιστορίας όσο και της ανθρώπινης φύσης γενικότερα, στα χέρια ενός λιγότερο ταλαντούχου συγγραφέα θα φαινόταν ένα εύρημα χωρίς αντίκρισμα. Η Van Pelt ωστόσο έχει εντάξει πολύ σωστά το χταπόδι τόσο στην ιστορία όσο στην αφήγηση, ενώ τα δικά του αποσπάσματα είναι ορισμένες φορές τα πιο απολαυστικά.

Τα «Πανέξυπνα πλάσματα» είναι ένα μυθιστόρημα που, παρά τον όγκο του, διαβάζεται γρήγορα και ευχάριστα προσφέροντας ταυτόχρονα μια αισιόδοξη νότα.