Οι γάμοι του ουρανού και της κόλασης

Ο Έντγκαρ Άλαν Πόε γεννήθηκε στη Βοστώνη το 1809, από γονείς θεατρίνους. Πριν κλείσει τα δύο του χρόνια, οι γονείς του πέθαναν, και ο Έντγκαρ βρέθηκε στο σπίτι του εμπόρου Τζων Άλλαν, που όμως δεν τον υιοθέτησε ποτέ. Οι σχέσεις του με τον πατριό του επιδεινώθηκαν όταν ο Άλλαν ανάγκασε τον Έντγκαρ να διακόψει τις σπουδές του στο πανεπιστήμιο της Βιρτζίνια, επειδή δεν ήταν διατεθειμένος να αναλάβει τα έξοδά του. Το 1830 μπήκε στη Στρατιωτική Ακαδημία, απ’ όπου αποπέμφθηκε τον επόμενο χρόνο προκαλώντας επίτηδες σκάνδαλο για να εκδικηθεί τον πατριό του. Δούλεψε έπειτα για ένα μεγάλο διάστημα σε διάφορες εφημερίδες του Ρίτσμοντ, της Φιλαδέλφειας και της Νέας Υόρκης, κατακτώντας παράλληλα τη φήμη του έγκυρου κριτικού. “Το Κοράκι και άλλα ποιήματα”, που κυκλοφόρησε το 1845, τον καθιέρωσε εν μια νυκτί ως συγγραφέα, χωρίς όμως να του ανακουφίσει τη φτώχεια στην οποία είχε ζήσει όλη τη έως τότε ζωή του. Το 1836 παντρεύτηκε τη δεκατετράχρονη εξαδέλφη του Βιρτζίνια, που πέθανε φυματική έντεκα χρόνια αργότερα. Πέθανε το 1849, αλκοολικός και οπιομανής κυνηγώντας διαρκώς το όραμα της χαμένης Βιρτζίνια, και τάφηκε δίπλα της στη Βαλτιμόρη, όπως το επιθυμούσε.

Πάντοτε ο Πόε μού έδινε την εντύπωση ότι έγραφε τα έργα καθήμενος σ’ έναν βράχο, κοιτάζοντας ψηλά στον ουρανό, σ’ ένα σημείο όπου ανθρώπινη ψυχή δεν είχε φτάσει, κάπου κοντά στις πύλες της κόλασης. Όχι εκείνης της κόλασης με τα χαρακτηριστικά της χριστιανοσύνης, αλλά με τα στοιχεία αυτά, τα δυσβάσταχτα εσωτερικά αγκάθια, που κάνουν το μέρος το οποίο ο χριστιανισμός ονομάζει κόλαση, να μοιάζει με παράδεισο.

Έτσι λοιπόν και σε τούτα εδώ τα ποιήματα, ο Πόε γράφει καταχωνιασμένος στα άδυτα της ψυχής, όπου σκοτάδι και ομίχλη περιτριγυρίζουν το συγγραφέα, έτοιμα να κατασπαράξουν την υπόστασή του. Τότε στρέφεται και συνομιλεί με πνεύματα, θεότητες, αγγέλους, όχι τόσο για να βγει και πάλι στο φως, αλλά κυρίως για να κατανοήσει αυτό το έρεβος στο οποίο βρίσκεται. Οι διάλογοι αυτοί, που αποτελούν και τη συντροφιά του ποιητή, ώστε να διατηρείται σε μια λογική ισορροπία (όσο αυτό είναι δυνατόν), αποτυπώνονται στα ποιήματα που παρουσιάζονται στην παρούσα έκδοση. Στιχομυθίες που εκτοξεύουν τη σκέψη πέρα από το υποτυπώδες και το φαίνεσθαι και την οδηγούν σε μονοπάτια απόκρημνα, αλλά με ομορφιές εξαιρετικά σπάνιες.

Από ‘κεί και πέρα, το μόνο κίνητρο του Πόε να ανέβει ξανά στην επιφάνεια είναι η αναζήτηση της αγαπημένης του. Ίσως και αυτός να είναι ένας λόγος που βρίσκεται στο σκοτάδι, ίσως και η αναζήτηση αυτή, αφού, όσο κι αν ψάχνει, δεν έχει το επιθυμητό αποτέλεσμα. Γι’ αυτό δεν συμφιλιώνεται με τους φόβους και τις αδυναμίες σ’ ένα αφιλόξενο τοπίο, αλλά αντιθέτως τα χρησιμοποιεί για να πατήσει γερά στα πόδια του και να εκτοπίσει εκείνα τα πνεύματα που τον ωθούν στην ανισορροπία και επιχειρούν να κλέψουν από μέσα του και τις τελευταίες αχτίδες φωτός.

Κλείνοντας λοιπόν, θα λέγαμε ότι η παρούσα έκδοση περιέχει εξαιρετικά ποιήματα του Έντγκαρ Άλαν Πόε, ενώ από τις σπουδαιότερες στιγμές της είναι το δοκίμιο «Η φιλοσοφία της σύνθεσης», που βρίσκεται στο τέλος του βιβλίου, όπου ο Πόε αναλύει διεξοδικά τον τρόπο γραφής του, παίρνοντας ως παράδειγμα το ποίημά του «Το κοράκι». Ακόμα πρέπει να σημειώσουμε ότι και ο πρόλογος του Γιώργου Μπλάνα είναι πολύ ιδιαίτερος.