“Έργο της φιλοσοφίας είναι να βοηθήσει το νου μας να ξεφύγει από το ψευδές του αισθητού κόσμου που μας ξεγελά, για να φτάσουμε τελικά στο αληθές”

Πλάτωνας

Ο Γάλλος διανοητής και φιλόσοφος Φρανσουά Νταγκονιέ γεννήθηκε το 1924. Σπούδασε φιλοσοφία και ιατρική. Δίδαξε φιλοσοφία στο Πανεπιστήμιο της Λυών και στη Σορβόννη. Η φιλοσοφία ως επιστήμη και ως στάση ζωής τον ώθησε στη συγγραφή πολλών βιβλίων. Η αναζήτηση της ευτυχίας, η μοναξιά και η μοναχικότητα, η ουτοπία και η ευτοπία είναι μερικά από τα θέματα των έργων του. Στο βιβλίο του ”Οι μεγάλοι φιλόσοφοι και η φιλοσοφία τους ” παρουσιάζει τις βασικές έννοιες της φιλοσοφίας.

Ο Φρανσουά Νταγκονιέ διακρίνει τρεις μεγάλες φάσεις στην ιστορία της φιλοσοφίας: την αρχαιότητα, την κλασική εποχή και τη σύγχρονη περίοδο. Ο Πλάτωνας, ο Αριστοτέλης, οι Στωικοί και οι Επικούρειοι αποτελούν τις βάσεις της αρχαίας φιλοσοφικής σκέψης. Ο αληθινός ιδρυτής της φιλοσοφίας είναι ο Σωκράτης. Ο συγγραφέας ξεκινά με την παρουσίαση της πλατωνικής σκέψης, η οποία αντανακλά τις απόψεις του Σωκράτη. Ο Πλάτωνας διαχωρίζει την Ιδέα (ουσία) από το Αισθητό (πράγμα), το οποίο θεωρεί ως ασταθές και ευμετάβλητο. Αντιθέτως, ο Αριστοτέλης αρνείται την ορθότητα της θεωρίας των Ιδεών. Προσπαθεί να αποκαταστήσει τη θεωρία ανάμεσα στο νοητό και το αισθητό. Με τους Στωικούς βρισκόμαστε στους αντίποδες του πλατωνισμού και του αριστοτελισμού. Το άυλο είναι έκπτωτο από το σύστημά τους. Οι Επικούρειοι δε συμφωνούν πουθενά με τις θεωρίες των προγενέστερων φιλοσόφων. Ο Επίκουρος εγκωμιάζει την ηδονή και το σώμα τα οποία υποτιμά ο Πλάτωνας. Έτσι ανατρέπεται ο πλατωνισμός. Ο Καρτεσιανισμός αναγγέλλει το τέλος της αρχαιότητας. Ο Ντεκάρτ (Καρτέσιος στα ελληνικά) ορίζει το cogito -την καθαρή σκέψη- ως το νέο κέντρο της φιλοσοφίας των κλασικών. Ο Σπινόζα ακολουθεί ως ο πλέον αντικαρτεσιανός των καρτεσιανών. Έχει την τάση να ενοποιήσει τα πάντα σε ένα τολμηρό και ευρύ μονισμό. Ο Λάιμπνιτς προτείνει την οδό της λογικής ανάλυσης. Ο Λοκ, ο Κοντιγιάκ, ο Ντιντερό και ο Χιουμ εκτοπίζουν τους φιλοσόφους του cogito και θεμελιώνουν ως βασική έννοια τον εμπειρισμό. Με το έργο του Καντ ολοκληρώνεται η κλασική περίοδος της φιλοσοφίας. Μετά από αυτόν η φιλοσοφία άλλαξε ριζικά. Ο καντιανισμός προσπάθησε να επιλύσει την αντινομία ανάμεσα στον ορθολογισμό του Ντεκάρτ και την Εμπειριοκρατία του Λοκ. Με τον Χέγκελ βγαίνουμε από την επικράτεια του cogito. Στη σύγχρονη φιλοσοφία ο Μαρξ βλέπει στο μέλλον την ελευθερία που θα έρθει με το τέλος του καπιταλισμού. Ο Νίτσε δημιουργεί μια νέα μέθοδο. Αμφισβητεί όλα τα φιλοσοφικά συστήματα. Επίσης, στην κατηγορία των σύγχρονων φιλοσόφων ανήκουν ο Κοντ, ο Μπερξόν, ο Μπασελάρ, ο Χάιντεγκερ και ο Σαρτρ.

Ο συγγραφέας παρουσιάζει σε λίγες γραμμές σημαντικά φιλοσοφικά ζητήματα. Όπως και ο ίδιος επισημαίνει, η προσέγγισή του δεν είναι ερευνητική. Επικαλείται τον Μπερξόν, ο οποίος υποστηρίζει ότι μπορούσε να παρουσιάσει την πιο φιλόδοξη μεταφυσική με μια απλή θεωρητική εικόνα. Βασικό μέλημά του είναι να δείξει τα παιχνίδια αντιθέσεων μεταξύ των φιλοσόφων και τις αντιδράσεις που προκαλεί ο ένας στον άλλο. Δεν θεωρεί τον εαυτό του ιστορικό της φιλοσοφίας καθώς δεν επιζητεί εξαντλητική ανάλυση, αλλά την ανάδειξη του πυρήνα μιας θεωρίας. Καθώς η σύγχρονη Πολιτεία έχει ανάγκη από αναδιοργάνωση ο φιλόσοφος είναι αυτός που πρέπει να τη βοηθήσει να σκεφτεί την αλλαγή και να προσανατολιστεί.