Με αφορμή ένα μυστήριο

Ένα πραγματικό περιστατικό που έλαβε χώρα στις αρχές του 20ού αιώνα αποτελεί την πηγή έμπνευσης για τη Βρετανή Emma Stonex. Σε έναν απομακρυσμένο φάρο των Εξωτερικών Εβρίδων (Σκωτία) τρεις φαροφύλακες εξαφανίζονται μυστηριωδώς και κανένα ίχνος τους δεν βρέθηκε ποτέ. Η συγγραφέας μεταφέρει το σκηνικό της στην Κορνουάλη των αρχών της δεκαετίας του 1970, σε έναν απομακρυσμένο από την ακτή φάρο, στη μέση της θάλασσας και προσπαθεί να ξεδιπλώσει μια μυστηριώδη ιστορία.

Η ιστορία ξεκινά όταν ένα πλοίο που μεταφέρει προμήθειες για τους φαροφύλακες προσεγγίζει τον φάρο, αλλά κανένας δεν βγαίνει για να τους υποδεχτεί. Οι προμηθευτές ανεβαίνουν στον φάρο και συνειδητοποιούν ότι η πόρτα είναι κλειδωμένη από μέσα. Όταν καταφέρνουν να μπουν, διαπιστώνουν ότι το τραπέζι είναι στρωμένο, αλλά κανένας δεν βρίσκεται μέσα. Στο ημερολόγιο του αρχιφαροφύλακα υπάρχει μια σημείωση για καταιγίδα που μαίνεται γύρω από τον φάρο, αλλά ο καιρός ήταν καλός ολόκληρο το προηγούμενο διάστημα. Και τα ρολόγια στον φάρο είναι σταματημένα στις οκτώ και σαράντα πέντε. Δύο δεκαετίες αργότερα ένας συγγραφέας θέλει να πραγματοποιήσει έρευνα για να μπορέσει να γράψει ένα βιβλίο βασισμένο σε αυτή την ιστορία. Επισκέπτεται τις γυναίκες των αγνοούμενων ανδρών για να μάθει περισσότερα για αυτούς, αλλά και για να μάθει τι πιστεύουν αυτές πραγματικά. Από τις αφηγήσεις των γυναικών γίνεται φανερό ότι υπάρχουν μυστικά που κρύφτηκαν με μεγάλη επιμέλεια, ενώ κάποιοι φρόντισαν να αναγκάσουν αυτές τις γυναίκες να σιωπήσουν. Κανένα μυστικό, όμως, δεν μπορεί να μείνει για πολύ καιρό κρυμμένο.

Η αφήγηση χωρίζεται σε δύο χρονικές περιόδους, στο 1972 και στο 1992. Οι τρεις φαροφύλακες αναλαμβάνουν το βάρος της αφήγησης των γεγονότων του 1972, ενώ οι γυναικείες φωνές ακούγονται μέσα από τη συνέντευξή τους στον συγγραφέα. Ο συγγραφέας δεν υπάρχει ως αφηγητής σε κανένα σημείο του βιβλίου, παραμένει σχεδόν μέχρι το τέλος και ο ίδιος μια μυστηριώδης φιγούρα. Η εναλλαγή ανάμεσα στο παρόν και στο παρελθόν είναι αυτή που προσφέρει την ατμόσφαιρα μυστηρίου στην ιστορία, κλιμακώνει την αγωνία, καθώς τα κομμάτια του παζλ σιγά σιγά ενώνονται και η λύση του αινίγματος πλησιάζει. Ωστόσο, το μυστήριο είναι μόνο η αφορμή για αυτό το βιβλίο, είναι το όχημα που χρησιμοποιεί η συγγραφέας για να μιλήσει για τις ανθρώπινες σχέσεις και για τη ζωή των φαροφυλάκων – τι είναι αυτό που τους οδηγεί στην επιλογή του επαγγέλματος: τύχη, σύμπτωση, ανάγκη, επιλογή; Πώς είναι πραγματικά να ζεις τόσον καιρό απομονωμένος από τους οικείους σου, μόνο με συντροφιά δυο ακόμα άντρες; Ποια είναι η σχέση που αναπτύσσεται ανάμεσά τους; Από την άλλη, εξετάζεται η γυναικεία οπτική: οι σύντροφοι που μένουν πίσω, μόνες τους ή με τα παιδιά. Πώς αντιμετωπίζεται η απουσία και εν συνεχεία η επιστροφή του συζύγου που περνάει τον περισσότερο χρόνο του κλεισμένος σε έναν φάρο; Ποια είναι η σχέση ανάμεσα στις γυναίκες που μένουν πίσω;

Έξυπνα δομημένο και με απόλυτα διακριτές αφηγηματικές φωνές, το μυθιστόρημα της Emma Stonex αποφεύγει τις εύκολες λύσεις του είδους και εστιάζει τόσο στο μυστήριο της εξαφάνισης όσο και στις σχέσεις ανάμεσα στα πρόσωπα της ιστορίας, και αυτά που χάθηκαν και αυτά που έμειναν πίσω να περιμένουν μια οριστική απάντηση.