«…θαλασσινές αγκάλες, ιερές πελεκητές πέτρες,

πηγές και ήμερα ζώα»

Οι εκδόσεις Printa μας συστήνουν για πρώτη φορά στα ελληνικά, σε μετάφραση από τα καταλανικά, τον Καταλανό ποιητή, κλασικό φιλόλογο και ελληνιστή Κάρλες Ρίμπα (1893-1959), σε μια από τις αναγνωρίσιμες πλέον για την υψηλή αισθητική τους εκδόσεις τους.

Ο Ρίμπα αγάπησε ήδη από τα χρόνια των σπουδών του στο πανεπιστήμιο της Βαρκελώνης την αρχαία ελληνική γραμματεία αλλά και συνολικά τον ελληνικό πολιτισμό. Το 1919 μετέφρασε την «Οδύσσεια», για να ακολουθήσουν μεταφράσεις έργων του Σοφοκλή, του Πλούταρχου και του Αισχύλου, καθώς και η μετάφραση ποιημάτων του Κ. Π. Καβάφη, για πρώτη φορά σε γλώσσα της Ιβηρικής, τα οποία μελοποιήθηκαν. Μετά την ήττα των Δημοκρατικών στην Ισπανία, καταφεύγει με την επίσης ποιήτρια σύζυγό του Clementina Arderiu, στη Γαλλία κατά τη διάρκεια του Δευτέρου Παγκόσμιου Πόλεμου, όπου γεννήθηκαν οι δώδεκα «Ελεγείες της Μπιερβίλλ» (1943), που παρουσιάζονται στη δίγλωσση παρούσα έκδοση.

Όλη η αγάπη του για την ιστορία, την τέχνη, τους μύθους της Ελλάδας, σε συνδυασμό με τις εικόνες και τις αναμνήσεις του από το καλοκαίρι του 1927 που επισκέφθηκε σημαντικούς αρχαιολογικούς χώρους -όπως το Σούνιο, τους Δελφούς κ.ά., έως και την Ιθάκη του αγαπημένου του Οδυσσέα-, έγιναν το ποιητικό του υλικό για τη δημιουργία αυτής της σύνθεσης: ποίηση βαθιά φιλοσοφική και με έντονο το στοιχείο του υπαρξισμού, «βαφτισμένη» όμως στο ελληνικό φως, κυριολεκτικά και πνευματικά, με πυρήνα και μέτρο πάντα τον άνθρωπο.

Οι εικόνες της φύσης, τα τοπία των αρχαίων ναών, η θάλασσα, οι μύθοι και οι ήρωες, γίνονται σύμβολα στην ποίησή του, ή πιο σωστά «αγωγοί», της ανθρώπινης αναζήτησης για πνευματικό περιεχόμενο της ύπαρξης, αλλά και για τη χαρά της ζωής και την άσβεστη δίψα για ελευθερία. Εξόριστος από τη χώρα του και πικραμένος από την κυριαρχία του φασισμού, αναζήτησε και βρήκε παραμυθία αλλά πνευματική διέξοδο στην ποίηση, προσφέροντας με τη δημιουργία του ένα κλασικό έργο στον ευρωπαϊκό πολιτισμό αλλά και ένα πνευματικό ορόσημο στον αγώνα του ανθρώπου για ζωή και ελευθερία.

Εξαιρετική η μετάφραση, και όπως πάντα στα βιβλία των εκδόσεων πλούσιο υλικό που πλαισιώνει τα ποιήματα, για όποιον επιθυμεί την περαιτέρω μελέτη του δημιουργού. Θα κλείσω αυτή την παρουσίαση με τους στίχους με τους οποίους ο Ρίμπα ολοκληρώνει την έβδομη ελεγεία, όπου κυριαρχεί η παρουσία του Οδυσσέα:

«Ιθάκη, μικρό βασίλειο, την ξέρω τη βαθιά σπηλιά!

[…]

για να μπεις μέσα εκεί

απαιτείται ένα ταπεινό μέτωπο κάτω από το υπέρθυρο

και μαζί ένα άλμα».