Στεριώνει η αγάπη πάνω στο ψέμα; Πάνω στη συνήθεια ή στην αρρώστια; Πόσο δική μας είναι μια ζωή χτισμένη πάνω στη σιωπή, στον συμβιβασμό και στην υποχώρηση;
Στην ορεινή Κρήτη του ‘50, έναν τόπο κλειστό, παρά την άπλα της θέας των τόπων που διασχίζει καθημερινά μοιράζοντας γράμματα και συντάξεις, ο ταχυδρόμος θα βρεθεί αντιμέτωπος ξανά και ξανά με τα ερωτήματα αυτά. Άνθρωπος ήσυχος και πράος, γεμάτος κατανόηση για το διαφορετικό, γεμάτος έννοια για τους άλλους, θα βρει στη δουλειά του ταχυδρόμου, παρότι δεν ήταν η δουλειά που ονειρεύτηκε, ένα καθήκον που γεμίζει τη ζωή του. Ένα καθήκον που θα εκτελεί και με βροχές και με χιόνια, από χωριό σε χωριό.
Στα μέρη αυτά, όπου ποδηλατεί ευσυνείδητα ο ταχυδρόμος κάθε μέρα, επιβιώνουν τα ήθη δεκαετιών παλιότερων, αργούν να φτάσουν οι αντιλήψεις της νέας εποχής, που σιγά σιγά βρίσκουν τον δρόμο τους στην πόλη. Επιβιώνουν ώς και τα ρούχα και τα χτενίσματα δεκαετιών παλιότερων, μονάχα το βλέμμα των ανθρώπων έχει αλλάξει – «το άλλαξε ο πόλεμος», παρατηρεί ο ταχυδρόμος.
Κι έτσι, ανάμεσα στη στενοκεφαλιά της εποχής του, τη σκληρότητα των συγχωριανών του και τη δική του συνήθεια, να μην διεκδικεί τη ζωή, παρά να την αποδέχεται, να την υφίσταται, να κάνει στην ανάγκη πως ούτε βλέπει ούτε ακούει, ο ταχυδρόμος θα πορευτεί μέχρι το τέλος, ώς την έσχατη δοκιμασία των αντοχών του, ώς τη συνάντηση με το πεπρωμένο του.
Ο «Ταχυδρόμος» του Γιώργου Παπαδάκη (1959), που τιμήθηκε με το Κρατικό Βραβείο Μυθιστορήματος 2019, είναι μόλις το δεύτερο μυθιστόρημα του συγγραφέα, που πρωτοεμφανίστηκε με την «Ιστορία μιας ανοχύρωτης νιότης» το 1994, και έχει εκδώσει ενδιαμέσως έργα που ανήκουν σε άλλα είδη του λόγου (μελέτη, μονογραφία, ποιητική συλλογή). Είναι ένα μυθιστόρημα εν μέρει ηθογραφικό, που διαδραματίζεται στη γενέτειρα του συγγραφέα, την Κρήτη, σε χρόνους προγενέστερους και της δικής του γέννησης, χρόνους που και ο ίδιος γνωρίζει επομένως από αφηγήσεις. Εν μέρει όμως ηθογραφικό – αφού η υπαρξιακή διάσταση του βιβλίου είναι εκείνη που υπερτερεί, καθώς ο ταχυδρόμος μας διηγείται ο ίδιος τη ζωή του σε μια πρωτοπρόσωπη αφήγηση σύντομη, με φράσεις κοφτές και απλές, χωρίς περιστροφές και χωρίς αναλύσεις.