Τι είναι η προδοσία;

Ο Stephen Daisley είναι πρωτοεμφανιζόμενος συγγραφέας, γεννημένος στη Νέα Ζηλανδία, αλλά κάτοικος πλέον της Αυστραλίας. Με το πρώτο μυθιστόρημά του, «Ο προδότης», ο Daisley κέρδισε το Prime Minister’s Award το 2011.

Κατά τη διάρκεια του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου, στη μάχη της Καλλίπολης, ένας νεαρός Νεοζηλανδός στρατιώτης βοηθά έναν Τούρκο γιατρό που προσπαθεί να σώσει τη ζωή ενός τραυματισμένου Αυστραλού. Ένα βλήμα που πέφτει κοντά τους τούς τραυματίζει σοβαρά. Στο νοσοκομείο, όπου αναρρώνουν, ο ακρωτηριασμένος Μαχμούντ και ο τραυματισμένος Ντέιβιντ γίνονται φίλοι. Όταν έρχεται εντολή για απομάκρυνση του Μαχμούντ, ο Ντέιβιντ ρισκάρει τα πάντα προσπαθώντας να δραπετεύσει μαζί με τον φίλο του. Δεν καταφέρνουν να πάνε μακριά. Ο Ντέιβιντ συλλαμβάνεται και δεν ξαναβλέπει ποτέ τον Μαχμούντ. Το στρατοδικείο δικάζει τον Ντέιβιντ για εσχάτη προδοσία και καταδικάζεται σε θάνατο, αλλά οι συμπολεμιστές του αρνούνται να εκτελέσουν την εντολή. Έτσι, μεταφέρεται ξανά στο μέτωπο όπου γίνεται τραυματιοφορέας. Όταν ο πόλεμος τελειώνει, ο Ντέιβιντ επιστρέφει στην πατρίδα του με τη ρετσινιά του προδότη.

Το μυθιστόρημα αναπτύσσεται μέσα από τριτοπρόσωπη αφήγηση και ξεκινά το 1965, όταν ο ηλικιωμένος Ντέιβιντ καλείται από τις αρχές να δικαιολογήσει τα φρονήματά του και να αιτιολογήσει την προδοσία της χώρας του πριν από σχεδόν πενήντα χρόνια. Ο συγγραφέας, κάνοντας συνεχείς αναδρομές στο παρελθόν, παρουσιάζει αποσπασματικά τη φιλία που αναπτύχθηκε ανάμεσα στον Μαχμούντ, τον σπουδαγμένο στο Λονδίνο γιατρό, που είναι σούφι και εκπέμπει την ηρεμία και τη γαλήνη του ανθρώπου που βρίσκεται σε αρμονική σχέση με τον εαυτό του και τον Θεό του, και τον Ντέιβιντ, τον νεαρό στρατιώτη που δεν είχε φύγει ποτέ πριν από την πατρίδα του και που αδυνατεί να καταλάβει όσα του λέει ο νέος του φίλος. Η φιλία τους ξεπερνάει σύνορα και πατρίδες. Η φιλία τους είναι η νέα τους πατρίδα μέσα στον εφιάλτη και τον πόνο του πολέμου. Όταν ο Ντέιβιντ αποφασίζει να φυγαδεύσει τον Μαχμούντ, προδίδει την παλιά του πατρίδα, αλλά μένει πιστός στη νέα, αυτή που του έδωσε την ψυχική γαλήνη και το κουράγιο να συνεχίσει.

Ο Daisley δεν αφηγείται γεγονότα από τη ζωή του Ντέιβιντ. Διηγείται τα συναισθήματά του. Όλες του οι σχέσεις παρουσιάζονται μέσα από τον τρόπο που βιώθηκαν συναισθηματικά και όχι με την καθαρά γραμμική εξέλιξη του γεγονότος. Αυτό το στοιχείο δίνει μια δύναμη στο μυθιστόρημα που εξισορροπεί κάπως την παθητικότητα του Ντέιβιντ, ο οποίος δέχεται αδιαμαρτύρητα ό,τι του προσάπτουν, χωρίς να πολεμά να ακουστεί. Το σημαντικότερο μήνυμα του μυθιστορήματος είναι βέβαια αυτό που καταδικάζει όλους τους πολέμους: ο συνάνθρωπος, ο φίλος ή ο εχθρός είναι σημαντικότερος από τα υψηλά ιδανικά. O σεβασμός της ανθρώπινης ζωής πρέπει να είναι το υψηλότερο ιδανικό και η αφαίρεσή της θα έπρεπε να θεωρείται προδοσία.