Η διαρκής αναζήτηση της συμμετρίας

 «Το σύμπαν είναι δομημένο με βάση ένα σχέδιο,

η βαθιά συμμετρία του οποίου ενυπάρχει κατά κάποιον τρόπο

στη νοημοσύνη μας»

Πολ  Βαλερί

«Το Κάλλος είναι αποτέλεσμα της αρμονικής συμμετρίας των μερών»

Θωμάς Ακινάτης

Όπως και στα προηγούμενα μυθιστορήματα του Τεύκρου Μιχαηλίδη («Πυθαγόρεια εγκλήματα», «Αχμές, ο γιος του φεγγαριού», «Τα τέσσερα χρώματα του καλοκαιριού») έτσι και σε αυτό, τα μαθηματικά κατέχουν τον κύριο πρωταγωνιστικό ρόλο και βαδίζουν παράλληλα με την αφήγηση αληθινών –ιστορικών και μη– γεγονότων. Στο μυθιστόρημά του «Ο μέτοικος και η συμμετρία» ο αφηγητής ξεδιπλώνει την ιστορία του Δημήτρη Αποστολίδη, ενός μέτοικου από την Ιωνία, ο οποίος σε όλη του τη ζωή αναζητά τη συμμετρία. «Ιδιαίτερη εντύπωση έκαναν στο Δημήτρη οι αγριόχηνες που πετούσαν πάνω από τη λίμνη σε άψογους τριγωνικούς σχηματισμούς… πώς καταφέρνουν τα πουλιά να διατηρούν τις σωστές αποστάσεις και, κυρίως, γιατί είναι τόσο σημαντικό γι’ αυτά να τις διατηρούν; Αυτά ήταν ερωτήματα που θα απασχολούσαν τον ήρωα σε όλη την πορεία της ζωής του». Ερωτήματα που αφορούσαν τη συμμετρία.

Ο Δημήτρης με το μαθηματικό νου από το Αντάπαζαρ της Μικρασίας ξεριζώνεται από την πατρίδα του με βίαιο τρόπο αφού η οικογένειά του έχει πέσει θύμα της οργής του Κεμάλ και των ατάκτων του. Ξαφνικά βρίσκεται να προσπαθεί να επιβιώσει στην Ιταλία του Μεσοπολέμου. Έπειτα από κάποια χρόνια η εμφάνιση των μελανοχίτωνων του εθνικού φασιστικού κόμματος της Ιταλίας τον αναγκάζει να φύγει για την Ισπανία όπου παίρνει μέρος στον ισπανικό εμφύλιο πόλεμο. Εκεί γνωρίζεται με τη Ραχήλ, που είναι συμπολεμίστριά του, και με την οποία βρίσκεται αργότερα μαζί στο Παρίσι της Κατοχής και της Αντίστασης.

Παράλληλα με τα ιστορικά γεγονότα του 20^ού αιώνα, ο συγγραφέας απεικονίζει και την κατάσταση που υπήρχε την εποχή αυτή στα μαθηματικά, όπως η γένεση της επιστημονικής κοινότητας των Μπουρμπακί, των νεαρών προικισμένων μαθηματικών. «Άφησαν το αποτύπωμά τους σε όλους τους τομείς της σκέψης. Ο στρουκτουραλισμός, που είναι στην ουσία δικό τους δημιούργημα, έχει επηρεάσει τη φιλοσοφία, την ψυχολογία, τη γλωσσολογία, την εθνολογία, τα παιδαγωγικά, τις εικαστικές τέχνες. Ο Σωσύρ, ο Πιαζέ, ο Λεβί-Στρως, ο Λακάν είναι κατά κάποιο τρόπο παιδιά των Μπουρμπακί». Ο συγγραφέας, ωστόσο, στηλιτεύει την τακτική τους η οποία ενώ ξεκίνησε ως αντιεξουσιαστική με τον καιρό μεταμορφώνεται σε εξουσιαστική. Είναι σύνηθες το φαινόμενο οι αντιεξουσιαστές με την άνοδο στην εξουσία να γίνονται λάτρεις της: «…μου είπε πως είχαν συμφωνήσει να μη διεκδικήσουν ποτέ θέσεις ακαδημαϊκών. Τώρα είναι σχεδόν όλοι τους ακαδημαϊκοί. Αυτά είναι τα καλά της δύναμης».

Ο κεντρικός μυθοπλαστικός ήρωας θα γνωριστεί με τον χαράκτη Έσερ και με τον μαθηματικό Αλεξάντρ Γκρόθεντικ, με τους οποίους θα μοιραστεί το πάθος του για τη συμμετρία. Μέσα από την ιστορία ενός μυθοπλαστικού ήρωα που αναζητά παντού τη συμμετρία, ο συγγραφέας μάς παρουσιάζει τα μεγαλύτερα ιστορικά και μαθηματικά γεγονότα του αιματοβαμμένου 20^ού αιώνα εμβαθύνοντας ταυτόχρονα στην έννοια της συμμετρίας. Ισορροπεί ανάμεσα στην πραγματικότητα και στο μύθο, στο φασισμό και στη δημοκρατία. Ο Τεύκρος Μιχαηλίδης κατορθώνει να υπάρχει στην αφήγηση της μυθιστορίας του τάξη και συμμετρία.