Ο ιστορικός, νομομαθής Κώστας Χατζηαντωνίου, με σαφή, αρχετυπική θα έλεγα, αν όχι και τραγική, αίσθηση του Δικαίου, κονταροχτυπιέται σε αυτό το πόνημα με τον διακεκριμένο λογοτέχνη Κώστα Χατζηαντωνίου. Το αποτέλεσμα είναι ένα αφήγημα με άκρα ποιητικότητα, με διολίσθηση της καθημερινής σύνταξης του προφορικού-δραματικού λόγου προς μίαν εκλεπτυσμένη λόγια ιδιόλεκτο που φαντάζει όμως αληθοφανής, αν όχι και «φυσική». Αυτός ο συγκρατημένος μαγικός ρεαλισμός συγχέεται με τη δοκιμιακή γραφή και προκύπτει ένα άκρως προκλητικό αμάλγαμα, όπου η πληθώρα των ιστορικών πληροφοριών, τα τοπωνύμια και τα ονόματα δεν κουράζουν τον αναγνώστη, αφού συγκολλούνται από την παιδική αθωότητα του βλέμματος του τριτοπρόσωπου μεν αφηγητή, που δείχνει όμως μιαν έκδηλη προτίμηση στην καλοκάγαθη πλευρά μερικών πρωταγωνιστών του που μοιάζουν πιότερο με νεραϊδικά παρά με σκληρά πρόσωπα της καθημερινότητας με σάρκα και οστά. Όνειρα κι εφιάλτες, μαζικές παραισθήσεις κι ομαδικές παράνοιες κι αυτό το ακατανόητο του μίσους-νείκους για τις ψυχές που γεννήθηκαν ν’ αγαπούν (με τη σοφόκλεια Αντιγόνη) και μόνο από φιλότητα κατέχουν. Αυτό ακριβώς το στοιχείο προσιδιάζει μάλλον σε εφηβική-νεανική λογοτεχνία κι αυτό είναι ένα πεζογραφικό πλεονέκτημα του Κώστα Χατζηαντωνίου, σε συνδυασμό με τα γνωμικά που παρεισφρέουν στον λόγο του και τις ποιητικές περιγραφές της Φύσης, ως Μητέρας-Θεάς, ανυπέρβλητης στεατοπυγικής θεότητας… Τώρα καταλαβαίνω, μελετώντας και διαβάζοντας αυτό το βιβλίο, γιατί είναι αξιοβράβευτη αυτή η γραφή: γιατί δεν τείνει προς το ερεβώδες και το «σκοτεινό», είναι φωτεινή κι αθώα, παιδική σχεδόν, ακόμα κι όταν περιγράφονται εκ του σύνεγγυς τα βίαια συναισθήματα που γεννά ο πόλεμος, ένας πόλεμος στις ψυχές των ευαίσθητων ανθρώπων. Όμως δεν υπάρχει χώρος για το τερατώδες, το κτηνώδες και το παραφυσικό στο ποιητικό εργαστήρι του καλού λογοτέχνη που επέλεξε την πεζογραφία και τον δοκιμιακό-κριτικό λόγο ως περισσότερο προσιδιάζοντα με τη γερή ιστορική του αρματωσιά και κατάρτιση. Θα λέγαμε ότι ο Κώστας Χατζηαντωνίου διδάσκει Ιστορία μέσα από αυτό του το πεζογραφικό πόνημα κι επειδή η Ιστορία έχει το κακό συνήθειο να επαναλαμβάνεται καλό είναι να εξετάσουμε ενδοσκοπικώς αλλά ουχί απαραιτήτως και ομφαλοσκοπικώς τις ψευδαισθήσεις και τα ιδεολογήματά μας προκειμένου να μην βρεθούμε πάλι προ τετελεσμένων γεγονότων και de facto καταστάσεις, αφού το de jura δεν βλέπουμε να εφαρμόζεται και τόσο συχνά στη νoτιοανατολική γωνία της Μεσογείου, όπου κονταροχτυπιούνται μεγάλα υπερεθνικά διεθνή συμφέροντα και ισχύει όσο πουθενά αλλού το «δίκαιον του ισχυροτέρου».
Συντάκτης: Κωνσταντίνος Μπούρας
18 Σεπτεμβρίου, 2017