Η φαλκίδευση των αφηρημένων ιδεολογιών από τη βία που ασκήθηκε στο όνομα επαναστατικών αρχών
Όσοι δεν έζησαν τότε δεν μπορούν να κρίνουν αυτές τις οδυνηρές εποχές
Alexandrine des Echeroles, 1843
Η Μαίριλυν Γιάλομ είναι senior ακαδημαϊκός στο Ινστιτούτο για τις Γυναίκες και το Φύλο στο Πανεπιστήμιο Στάνφορντ. Είναι συγγραφέας των έργων “H εποχή των καταιγίδων: Αριστοκράτισσες, αστές και χωρικές αφηγούνται”, 1989, “Αδελφές εξ αίματος: Η Γαλλική Επανάσταση στη μνήμη των γυναικών”, 1995, “Maternity, Mortality and the Literature of Madness” , 1995, “A History of the Wife”, 2001, κ.ά. Το 1992 της απονεμήθηκε από τη γαλλική κυβέρνηση ο τίτλος της Officier des Palmes Academiques. Ζει με τον σύζυγό της, τον συγγραφέα Ίρβιν Γιάλομ, στην Καλιφόρνια.
Μετά από πολυετή έρευνά της στις βιβλιοθήκες όλου του κόσμου, η Marilyn Yalom συγκέντρωσε απομνημονεύματα γυναικών της γενιάς του 1789. Εστίασε σε αυτές που έγραψαν τα πιο ξεχωριστά χρονικά: στην γκουβερνάντα των βασιλικών γόνων, στην υπηρέτρια της Μαρίας-Αντουανέτας κατά τις τελευταίες μέρες της, στην αδερφή του Ροβεσπιέρου, Σαρλότ, σε μια χωρική από τη Βαντέ που πολέμησε η ίδια, και, βεβαίως, στην Κυρία Ρολάν, η αυτοβιογραφία της οποίας γοητεύει τους αναγνώστες εδώ και δύο αιώνες.
Το κεντρικό θέμα του βιβλίου είναι το πώς θυμήθηκαν και κατέγραψαν την Επανάσταση οι γυναίκες που έγραψαν απομνημονεύματα. Τι επέλεξαν να θυμηθούν και πώς μετέτρεψαν τις αναμνήσεις τους σε απομνημονεύματα. Ξεκινά περιγράφοντας τον πρώτο χρόνο της Επανάστασης από την οπτική γωνία των γυναικών αυτών. Η πρώτη κατηγορία γυναικών ζει στο Παρίσι, η δεύτερη στις επαρχίες, η τρίτη στις ξένες χώρες μετά από εξορία. Είναι όλες γυναίκες που καταγράφουν τις προσωπικές τους ιστορίες στο ευρύτερο πλαίσιο ενός πολιτικού κατακλυσμού. Για τις γυναίκες αυτές η βία και η αιματοχυσία αποτελούσαν τα καθοριστικά χαρακτηριστικά της Επανάστασης. Όταν η Επανάσταση προσέλαβε πιο απειλητικούς τόνους όλες οι συγγραφείς, φιλοβασιλικές και δημοκρατικές, τάχθηκαν εναντίον της. Στερημένες πολιτικών δικαιωμάτων, διεκδίκησαν το δικαίωμα να θυμούνται και να μεταβιβάσουν στους απογόνους τους τις αναμνήσεις τους. Ας μην ξεχνάμε ότι οι Γαλλίδες έλαβαν το δικαίωμα ψήφου μόλις το 1945. Μέχρι τότε ο ρόλος τους ήταν περιορισμένος στις εργασίες του σπιτιού. Οι μαρτυρίες τους επιβεβαιώνουν το κόστος που έχουν στην ανθρώπινη ψυχή οι ριζοσπαστικές κοινωνικές αλλαγές. Τα περισσότερα από αυτά τα κείμενα, γραμμένα με πάθος και οδύνη, ήταν μέχρι πρόσφατα γνωστά μόνο σε έναν περιορισμένο κύκλο ειδικών.
Η Ζωή και η Λογοτεχνία ενώνονται στις αφηγήσεις αυτές. Με τα απομνημονεύματα αυτά εισχωρούμε στη νοοτροπία της εποχής. Όλες είδαν τον εαυτό τους ως θύμα και συσχετίζουν τη θυματοποίηση με το φύλο. Π.χ τι σημαίνει να αποβάλλει μια γυναίκα το μωρό της στη διάρκεια μιας αιματηρής διαδήλωσης. Μέσα από αυτές βλέπουμε την Επανάσταση ως έκφραση όχι μόνο της καλύτερης αλλά και της χειρότερης πλευράς της ανθρώπινης φύσης. Δεν ήταν λίγες οι γυναίκες που αγνόησαν την απαγόρευση της γυναικείας στράτευσης και, μεταμφιεσμένες σε άνδρες, πολέμησαν.
Η συγγραφέας εμπλέκεται και ταυτίζεται με τις γυναίκες από τη Γαλλία που έζησαν δύο αιώνες πριν και οι περισσότερες από τις οποίες προέρχονται από την ανώτερη κοινωνική τάξη. Μας μεταφέρει τη συγκίνηση που απορρέει από την προσπάθεια επιβίωσης στο χείλος της καταστροφής. Σημαντική συμβολή έχει και η μεταφράστρια, Ε. Κλαδούχου, η οποία με την παράθεση σημειώσεων φωτίζει το ιστορικό πλαίσιο.
