Θύμισες παρελθόντος χρόνου

Λύκοι, γουρούνια, γρύλοι, αηδόνια, σκαντζόχοιροι, σκύλοι και πολλά άλλα ζώα κάνουν την εμφάνισή τους στη συλλογή διηγημάτων «Νοέμβριος» του Γιώργου Σκαμπαρδώνη και απ’ ό,τι φαίνεται αποτελούν την εμμονή του. Τριάντα τρία διηγήματα και σε όλα εμφανίζεται  κάποιο ζώο.

Με στακάτη κοφτή αφήγηση και γρήγορο ρυθμό, ο συγγραφέας οικοδομεί το κάθε διήγημα πατώντας σε στέρεες βάσεις. Επιλέγοντας με υπομονή τις κατάλληλες λέξεις, χρησιμοποιώντας αυστηρά μόνο αυτές και παραλείποντας οτιδήποτε περιττό, χτίζει σφιχτοδεμένα ανεξάρτητα κείμενα.

Συστατικό στοιχείο των περισσότερων από αυτά η ανάμνηση – ο αρμός που τα δένει μεταξύ τους. Με αφορμή κάτι που παρατηρεί ο αφηγητής σήμερα, ξυπνούν μέσα του θύμισες από περιστατικά των παιδικών του χρόνων. Εξού και η πρωτοπρόσωπη αφήγηση. Το παιδί ή ο έφηβος συναναστρέφεται κάποιον ενήλικα, είτε αυτός είναι συγγενής είτε απλώς φίλος ή γνωστός, και αφηγείται ιστορίες που το(ν) σημάδεψαν. Οι θύμησες αυτές όμως δεν περιορίζονται αυστηρά σε γεγονότα που σχετίζονται με τον ίδιο, μπορεί να ιστορούν και «γεγονότα» της Ιστορίας των αρχαίων και νεότερων χρόνων και να κάνουν την εμφάνισή τους ο Παύλος Μελάς ή ο Μέγας Αλέξανδρος.

Ο χρόνος των διηγημάτων είναι πανταχού παρών. Αλλού καθορίζεται επακριβώς, αλλού είναι απλά κάποια στιγμή του παρελθόντος που ο ήρωας-αφηγητής –πρόκειται άραγε για τον ίδιο τον συγγραφέα; – είναι παιδί, έφηβος ή ενήλικας, οπωσδήποτε νεότερος κατά αρκετά χρόνια από τη χρονική στιγμή της αφήγησης. Όσον αφορά τον τόπο, κάποια διηγήματα είναι άτοπα, πουθενά δε γίνεται λόγος για το πού εκτυλίσσεται η δράση τους. Στα περισσότερα όμως ο τόπος καθορίζεται – η Θεσσαλονίκη κυρίως και οι γειτονιές της.

Τελειώνοντας τον «Νοέμβριο» ο αναγνώστης απομένει με έναν κόμπο στο στήθος. Ο φίλος που απόκτησε τόσο απρόσμενα και του κρατούσε συντροφιά τις ώρες της ξεκούρασης και της ανάγνωσης, μόλις έχει χαθεί στη γωνιά του δρόμου.