Ανάμεσα σε δύο κόσμους
Για τη λέξη «μόρφωση», αν κοιτάξει κάποιος στο λεξικό, θα βρει τον ακόλουθο ορισμό:
Μόρφωση: α. πνευματική και ψυχική καλλιέργεια: Άνθρωπος με / χωρίς ~. Tο επίπεδο μόρφωσης κάθε ανθρώπου / λαού. β. κατοχή γνώσεων: Bαθιά / πλατιά / επιφανειακή ~. Γενική / επαγγελματική ~. Φιλοσοφική / ιστορική / φιλολογική / καλλιτεχνική / κοινωνική ~.
(πηγή: Λεξικό της κοινής νεοελληνικής)
Η μόρφωση, ωστόσο, σημαίνει πολλά ακόμη. Σημαίνει άνοιγμα οριζόντων, διαφορετική, πιο πλατιά και σφαιρική οπτική των πραγμάτων, δυνατότητα κρίσης και ορθής επιλογής. Η μόρφωση αποτελεί κορυφαίο μάθημα ζωής. Και το παραπάνω το αποδεικνύει περίτρανα το αυτοβιογραφικό βιβλίο της Tara Westover με τίτλο «Μορφωμένη».
Η συγγραφέας αφηγείται την ιστορία της ζωής της από τα μικράτα της μέχρι σήμερα. Γεννημένη στα βουνά του Αϊντάχο, δίπλα σε έναν αυστηρό φονταμενταλιστή πατέρα, μεγάλωσε με την πεποίθηση ότι φτάνει το «Τέλος των Ημερών» και ότι όλη η οικογένεια πρέπει να προετοιμαστεί καταλλήλως. Η Τάρα, όπως και τα αδέρφια της, μεγαλώνει χωρίς να πηγαίνει σχολείο, αλλά αντίθετα δουλεύοντας στη μάντρα του πατέρα ξεδιαλέγοντας παλιοσίδερα και τοποθετώντας στέγες σε κτήρια, ενώ βοηθάει στο σπίτι και τη μητέρα, που είναι η μοναδική μαία της περιοχής και εναλλακτική πρακτική θεραπεύτρια και ομοιοπαθητικός.
Για πρώτη φορά, η Τάρα μπαίνει σε αίθουσα διδασκαλίας στα δεκαεπτά της χρόνια και ξάφνου βρίσκεται σε έναν άλλο κόσμο, τελείως έξω από αυτήν. Ό,τι γνώριζε μέχρι τότε αρχίζει να αμφισβητείται. Όλα γύρω της είναι πρωτόγνωρα – από τις αίθουσες διδασκαλίας έως τα ρούχα των συμφοιτητών της. Είναι η εποχή της Γνώσης, της Μόρφωσης, της Αλλαγής. Η ίδια έχει παραξενιές, που όμως προέρχονται από την άγνοια, με πείσμα, ωστόσο, προσπαθεί να προσαρμοστεί. Και τα καταφέρνει.
Όσο εξελίσσεται, οι δύο κόσμοι, αυτός των γονιών της –και δικός της μέχρι πρότινος– και ο καινούριος δικός της μοιάζουν να συγκρούονται. Χάσμα όλο και μεγαλύτερο ανοίγεται εμπρός της και την αποσυντονίζει, υποχρεώνοντάς την να επιλέξει σε ποιον θα παραμείνει και ποιον θα απαρνηθεί.
Πώς είναι να μεγαλώνεις μέσα σε μία άκρως συντηρητική οικογένεια, όπου όλοι ακολουθούν πιστά και τυφλά τους κανόνες που έχει θεσπίσει ο αρχηγός Πατέρας; Πόση δύναμη και θέληση χρειάζονται για να ξεφύγεις από αυτό το εμμονικό –άρρωστο– περιβάλλον και να μπορέσεις να προχωρήσεις, να ωριμάσεις, ώστε να δεις και την άλλη οπτική του κόσμου και τελικά να αποφασίσεις σε ποιον ανήκεις; Πόσο από τον εαυτό σου πρέπει να δώσεις σε αυτούς που αγαπάς; Και πόσο θα πρέπει να τους προδώσεις για να ωριμάσουν;
Ένα βιβλίο που μιλάει για τις οικογενειακές σχέσεις, για τον θεσμό της οικογένειας. Για τις συγκρούσεις μέσα σε αυτήν, για τις ήττες που προκαλούν απογοήτευση και ενοχές, αλλά και για τις νίκες. Για την αργή, επίπονη πορεία προς την ωρίμανση – ή την πεισματική παραμονή στα πατρικά πιστεύω.
Ένα βιβλίο που μιλάει για τη μνήμη, για τη δύναμη αυτής. Έπειτα από χρόνια, ποιες είναι οι αναμνήσεις σου, κατά πόσο όσα θυμάσαι και προσπαθείς να αφηγηθείς, είναι αυτά που όντως συνέβησαν τότε; Και αν κάνεις τη σύγκριση με τις αναμνήσεις των υπολοίπων, τι θα συμβεί;
Μια αυτοβιογραφία διαφορετική από τα συνηθισμένα. Σε πρώτο πρόσωπο, με την αφήγηση να κυλάει αργά και ήρεμα, χωρίς εξάρσεις. Με την Τάρα να μιλάει άμεσα, αποφασιστικά, ειλικρινά. Να εξομολογείται την προσωπική ιστορία της. Προορισμένη να εμπνεύσει και να οδηγήσει στην αυτογνωσία.
