Μια πεζογραφική προσέγγιση ενός ποιητή

Ο Μιχάλης Γκανάς γεννήθηκε στη Θεσπρωτία το 1944. Βιβλιοπώλης για μια δεκαπενταετία, συνεργάστηκε αργότερα με την κρατική τηλεόραση ως επιμελητής λογοτεχνικών εκπομπών και σεναριογράφος. Από το 1989 είναι κειμενογράφος σε διαφημιστική εταιρεία. Ποιήματά του έχουν μεταφραστεί σε διάφορες γλώσσες, ενώ στίχοι του έχουν μελοποιηθεί από γνωστούς Έλληνες και ξένους συνθέτες. Το 1994 τιμήθηκε με το Κρατικό Βραβείο Ποίησης για το βιβλίο του ”Παραλογή”.

Η «Μητριά πατρίδα» είναι το μοναδικό πεζογράφημα του ποιητή. Ο συγγραφέας καταθέτει την προσωπική και οικογενειακή του ιστορία. Το 1948 ο ίδιος και η οικογένειά του βρέθηκαν στην Αλβανία και στην Ουγγαρία, χωρίς τη θέληση τους, λόγω των πολιτικών συνθηκών που επικρατούσαν τότε στην Ελλάδα. Ο εμφύλιος πόλεμος και οι συνέπειές του στη ζωή των Ελλήνων πολιτών αποτελούν το ιστορικό πλαίσιο του αφηγήματος αυτού. Περιγράφονται σκηνές και στιγμές που μας προκαλούν ποικίλα συναισθήματα. Η ιστορία για ακόμη μια φορά καθορίζει τη ζωή του ατόμου και το οδηγεί σε δρόμους μη επιθυμητούς και αδιέξοδους. Το 1954 επιστρέφουν στην Ελλάδα φέρνοντας μαζί τους μνήμες που θα τους σημαδέψουν στην υπόλοιπη ζωή τους.

Η πρώτη έκδοση του βιβλίου έγινε το 1981. Είκοσι έξι χρόνια μετά, ο Γιάννης Αδαμάκης, ένας νεότερος ζωγράφος, συνεργάζεται με τον Μιχάλη Γκανά και εκδίδουν τη «Μητριά πατρίδα»  κοσμώντας το βιβλίο με κάποια από τα έργα του ζωγράφου. Η «Μητριά πατρίδα» είναι ένα λιτό και ελλειπτικό αυτοβιογραφικό αφήγημα. Οι προσωπικές εμπειρίες του συγγραφέα καταγράφονται με μορφή ιστορικού ντοκουμέντου. Ο συγγραφέας χρησιμοποιεί απλό λόγο και σύντομες προτάσεις. Μετράει τα λόγια του και φιλτράρει τα συναισθήματά του. Η παρατακτική σύνδεση και το ασύνδετο σχήμα είναι κυρίαρχα. Τα επίθετα και η υποτακτική σύνδεση δε χωρούν σε ένα τέτοιο αφήγημα. Και αυτό, διότι οι στιγμές που έζησε μακριά από την πατρίδα σε συνθήκες πολέμου δεν μπορούν να περιγραφούν με άλλο τρόπο παρά μόνο με σύντομο και άχρωμο λόγο, όπως άχρωμες ήταν και οι ίδιες. Η «Μητριά πατρίδα» αποτελεί ένα βοήθημα για όσους θέλουν να προσεγγίσουν την ποίηση του Μιχάλη Γκανά.