Αποχαιρετώντας μικρές αυτοκρατορίες

Με αφορμή ένα δείπνο, που παραθέτει ο γιος του αφηγητή και στο οποίο παρευρίσκεται ο τελευταίος και, ενώ παρακολουθεί μια νεαρή να καπνίζει μηχανικά, προκειμένου «να ικανοποιήσει την εξάρτησή της από τη νικοτίνη» (σ. 17), ο ανώνυμος ηλικιωμένος  αρχίζει να ενδιαφέρεται για την καπνοβιομηχανία Muratti.

Οι αναζητήσεις του θα τον οδηγήσουν αρχικά στο τοπικό μουσείο των περιοχών Φριντρισχάιν-Κρόιτσμπεργκ του Βερολίνου και «σ’ ένα δοχείο, σε μέγεθος κουτιού παπουτσιών, […] ό,τι έχει απομείνει από την αλλοτινή αυτοκρατορία» (σ. 19) κι έπειτα στο Μάντσεστερ. Και η ιστορία και η διαδρομή της Muratti αρχίζει να ξετυλίγεται μέσα από επιστολές, ημερολογιακές καταγραφές, δικαστικά έγγραφα, φωτογραφικά ντοκουμέντα.

Από τα πρώτα δειλά βήματα του πατριάρχη Βασίλειου Μουράτογλου στην Κωνσταντινούπολη του 19ου αιώνα έως το Βερολίνο και το Μάντσεστερ, στα εργοστάσια παραγωγής των απογόνων του, Σοφοκλή και Δημοσθένη, αποτυπώνεται η αρχή, το μεσουράνισμα και  η αναπόφευκτη πτώση της αυτοκρατορίας Muratti, που συνόδευσε τόσο τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο και την ξέφρενη δεκαετία του 1920 όσο και τις ανακαλύψεις της εποχής, το ποδήλατο και τον κινηματογράφο.

Όλα αυτά μέσα στο νέο βιβλίο «Μικρές αυτοκρατορίες. Muratti. Ένας αποχαιρετισμός» του Χρήστου Αστερίου, γραμμένο με τη μορφή ντοκουμέντου, με λόγο άρτιο και στιβαρό, αλλά παράλληλα απλό και κατανοητό από όλους τους αναγνώστες. Ατμοσφαιρικό, «παλαιάς κοπής» –ο συγγραφέας ξεναγεί τον αναγνώστη στο Βερολίνο με μια νοσταλγική διάθεση–, συνοπτικό και λιτό ως προς την έκτασή του.  Ένα κείμενο-ύμνος στην ιστορία του καπνού, στον ίδιο τον καπνό και στα προϊόντα του, στους καπνιστές και εντέλει στις αυτοκρατορίες που είναι εξ’ ορισμού προορισμένες να χαθούν. Διότι «στην πραγματικότητα, είμαστε όλοι μικρές αυτοκρατορίες, προορισμένες να χαθούν».