Σε κρίσιμους καιρούς εμείς, που ανήκουμε στον λεγόμενο Δυτικό πολιτισμό, καταφεύγουμε στους αρχαίους Έλληνες σοφούς, γιατί πρώτοι εκείνοι, με διαυγή κι απαράμιλλο τρόπο, έθεσαν τα προβλήματα που ανακύπτουν από τη σχέση του ανθρώπου με το κοινωνικό σύνολο, όταν οι νόμοι που είναι απαραίτητοι για την εύρυθμη λειτουργία της ομάδας προσκρούουν στην αρχέγονη δίψα του ανθρωπίνου όντος για ελευθερία, αυτονομία κι άμεση ικανοποίηση των αναγκών του, υπερπηδώντας ή υπερνικώντας οποιαδήποτε εμπόδια ή προσκόμματα. Σήμερα που η κρίση είναι –κοινώς πανθομολογούμενο–, κυρίως κρίση ιδεών και υλοποίησης αυτών των ιδεών, είναι επιτακτική η ανάγκη να ρίξουμε μια ματιά πίσω για να δούμε πώς αντιμετώπισαν αυτοί οι πρώτοι ελεύθεροι Αθηναίοι πολίτες την έννοια του κράτους, της αρετής, της ισονομίας, της ελευθερίας, της δικαιοσύνης, των δικαιωμάτων αλλά και των υποχρεώσεων του ατόμου έναντι των άλλων.

Ενάμιση χρόνο μετά την απροσδόκητη (για τους αουτσάιντερ) επιτυχία του τόμου με τον ιδιαίτερα σαφή τίτλο «Εγχειρίδιο Ευ Ζην», η ερευνήτρια Ερατώ Τριανταφυλλίδη (που γεννήθηκε και ζει στην Αθήνα, σπούδασε στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου του ΕΟΤ. κι εργάστηκε μέχρι συνταξιοδοτήσεως στον Ελληνικό Οργανισμό Τουρισμού, στην Αθήνα και στο Όσλο, και στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή στις Βρυξέλλες ως εθνική εμπειρογνώμων σε θέματα τουρισμού), έρχεται σήμερα να αναπαραστήσει γλαφυρά μπροστά στα μάτια της ψυχής μας τον αρχαιοελληνικό τρόπο σκέψης, θέασης του κόσμου κι αντιμετώπισης των προβλημάτων που ανακύπτουν στη σχέση του ανθρώπου με τον εαυτό του –πρωτίστως– και με τους άλλους (εν γένει) που δεν είναι απαραιτήτως «η Κόλαση», όπως λέει στη «Ναυτία» του ο Ζαν-Πωλ Σαρτρ.

Το βιβλίο χωρίζεται ευκρινώς σε τρία μέρη: α. Ο άνθρωπος και ο Εαυτός του, β. Εμείς και οι Άλλοι, γ. Η Υγιής Κοινωνία. Τόσο η γενική εισαγωγή όσο και οι επιμέρους εισαγωγές, ο επίλογος, οι σημειώσεις, το διάχυτο «γλυκόπικρο» χιούμορ, που διαπνέει όλη αυτή την περιπλάνηση σε κείμενα και φωτεινές διάνοιες, καθιστούν το πόνημα αυτό ιδιαιτέρως εύληπτον και λαοφιλές, αφού μπορεί ο οποιοσδήποτε που έλαβε γυμνασιακή μόρφωση (με ή χωρίς «λυσάρια») να το παρακολουθήσει ανέτως, χωρίς ν’ αναζητήσει άλλα παρόμοια μελετήματα. Βεβαίως, ο εμβριθής υπερ-επαρκής αναγνώστης μπορεί να αναζητήσει για περαιτέρω εμβάθυνση τα πρωτότυπα κείμενα στα οποία αναφέρεται ή παραπέμπει η ιδιοφυής αυτή ξεναγός σε έναν ιδεατό κόσμο όχι και τόσο μακρινό όσο νομίζουμε, αφού κινούμαστε ανάμεσα στα ίδια σημεία που άφησαν στις πέτρες εκείνοι που ανάσαιναν, οσμίζονταν, γεύονταν, άκουγαν, άγγιζαν και έβλεπαν τις ίδιες (σχεδόν) ομορφιές που απολαμβάνουμε εμείς σήμερα, ανυποψίαστοι, καταναλωτικοί και μοιραίοι (ή μήπως θα έπρεπε να πω «καταναλωτικά μοιραίοι» – «μοιραία καταναλωτικοί»).

Επειδή η κρίση δεν είναι αποκλειστικό προνόμιο δικό μας, αλλά ένα κυκλικώς εμφανιζόμενο ιστορικό φαινόμενο (εξάλλου, ας μην ξεχνάμε ότι οι μεγάλοι τραγικοί και κωμικοί ποιητές μεγαλούργησαν ακριβώς στα χρόνια της παρακμής του αρχαίου κόσμου που σήμανε ο Πελοποννησιακός Πόλεμος κι ο καταναλωτικός ευδαιμονισμός που οδήγησε σε έναν αναπότρεπτο ατομισμό εις βάρος του ιδεώδους της αρετής και του κοινού καλού).

Η κρίση μπορεί να μετατραπεί από κατάρα σε ευλογία, αν είμαστε έτοιμοι να διδαχθούμε από την ιστορία και να εφαρμόσουμε τα όποια διδάγματα αποκομίσουμε στην πράξη, για το καλό όλων, αφού όταν η πόλις ευημερεί ευημερούν και οι πολίτες, και τ’ ανάπαλιν.

Είμαι βέβαιος ότι κι αυτό το βιβλίο θα διατρέξει αμέσως την τροχιά του προς την κορυφή της προτιμήσεως των αναγνωστών, αφού είναι χρήσιμο σε μικρούς και μεγάλους. Ιδιαίτερα σε συνειδητούς, υπεύθυνους πολίτες που πασχίζουν να ωριμάσουν τόσο σε επίπεδο αυτογνωσίας όσο και στο επίπεδο της κοινωνικής τους προσφοράς και ευδόκιμης αντιμετώπισης των προκλήσεων που μας θέτουν οι Καιροί.

Ένα βιβλίο που διαβάζεται και στην παραλία, και στο θρανίο, και στο γραφείο, ίσως και στην πολυθρόνα ακόμα. Υποδεχθείτε το όπως του αξίζει: με ενδιαφέρον. Και μελετήστε το με προσοχή. Ανυπερθέτως, θα ωφεληθείτε.

Θα το κατέτασσα στα εκπαιδευτικά βιβλία, με την ευρύτερη έννοια τής «δια βίου μαθήσεως» που λειτουργούν βεβαίως ως προληπτικώς αποτρεπτικά πάσης παθήσεως.